Een leercultuur ontwikkelen in organisaties

Inholland Academy richt zich met zijn aanbod voor de werkende professional met name op formele scholing. Dit is een vorm van georganiseerd leren waar meestal een certificaat of diploma mee behaald kan worden. Toch wordt het onderscheid tussen formeel en non-formeel/informeel leren steeds kleiner. Er is steeds meer sprake van flexibel leren en in onze opleidingen staat de werkpraktijk altijd centraal. Dit is nodig om de transfer van theorie naar de praktijk te kunnen maken.

Lees hieronder de uitgebreide uitleg van onderwijskundige Katrien Zuininga, Specialist Leren & Ontwikkelen bij Inholland Academy, over het ontwikkelen van een leercultuur in organisaties.

Positieve leercultuur ontwikkelen

De werkpraktijk kan ook helpen om het leren een vanzelfsprekendheid te laten zijn in de organisatie. Op dat moment wordt gesproken van een positieve leercultuur. Een leercultuur kan worden begrepen als een gemeenschappelijk en dynamisch systeem van fundamentele aannames, waarden en normen, die de richting bepalen van het leerproces binnen een organisatie (Heijboer, 2013). Zo’n positieve leercultuur is voor een organisatie belangrijk, omdat het een voorspeller is voor innovatief gedrag en prestaties. Het kan hiermee aanzienlijke verbeteringen opleveren in de ontwikkeling en verkoop van producten en diensten. Het ontwikkelen van een positieve leercultuur is voor medewerkers belangrijk om duurzaam inzetbaar te blijven.

Wil je inzicht krijgen in de leercultuur binnen jouw organisatie? Deze vragenlijst helpt hierbij en geeft handvatten voor verbetering op dit gebied.

Stimuleren leercultuur met SLIM-regeling

Samen met partners Huis van het Werk, Horizon College en STAN-partners is Inholland Academy betrokken bij het stimuleren van een leercultuur bij organisaties in regio Noord-Holland Noord. Dit traject is mede mogelijk gemaakt door de SLIM-regeling van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, die het leren en ontwikkelen in mkb-ondernemingen wil stimuleren.

Leercultuurdragers

Op donderdag 7 februari 2024 presenteerden we de video’s die zijn ontwikkeld in dit project. Bij het ontwikkelen van deze video’s vroegen we de aangesloten partners van Huis van het Werk hoe zij werken aan een positieve leercultuur. Hierbij keken we naar de zes leercultuurdragers die beschreven worden in het artikel: 'Leercultuur in het mkb: geen luxe maar noodzaak (Korevaar et al., 2020)'. De leercultuurdragers beschrijven de kenmerken die een leercultuur in organisaties bevorderen, zie hiervoor het leercultuurmodel hieronder. Voor meer achtergrondinformatie is het aan te raden het volledige artikel te lezen.

  1. Inhoud van werk: taken die blijven uitdagen
    Taakautonomie, taakcomplexiteit en uitdaging in taken
  2. Ruimte en veiligheid om te blijven ontwikkelen
    Onderling vertrouwen, fouten mogen maken, experimenteerruimte
  3. Samenwerken en teamontwikkeling
    Goede werkrelatie, kennisuitwisseling, mentor/rolmodel, werkplekinrichting ten behoeve van kennisuitwisseling, samenwerken in diverse teams en/of met andere disciplines
  4. Leiderschap gericht op ontwikkeling
    Visie op leren kunnen uitdragen, rolmodel en eigenaarschap stimuleren
  5. Organisatie gericht op ontwikkeling
    Ondersteunende structuren en systemen gericht op continu verbeteren en om leerervaringen vast te leggen, beoordelings- en beloningsstructuur voor ontwikkelinitiatieven, periodieke evaluatiemomenten en opleidingsbudget
  6. Organisatie verbinden met de externe omgeving
    (Proactief) kennis opnemen van ontwikkelingen in de maatschappij en markt, co-creatie met klanten en leveranciers

Leercultuurmodel voor het mkb (Korevaar et al., 2020)

Bronnen leercultuur

  • Korevaar, R., Weide, J. van der, Corporaal, S., Vos, M. & Witteveen, L. (2020). Leercultuur in het mkb: geen luxe maar noodzaak. Holland Management Review. Geraadpleegd op 1 februari 2024, van HBO Kennisbank (hbo-kennisbank.nl)
  • Hejboer, M., M. Korenhof & L. Pantjes (2013). Een krachtige leercultuur voor continu leren. O&O, 6, pp. 6-11



Katrien Zuininga MSc

Onderwijskundige en Specialist Leren & Ontwikkelen bij Inholland Academy

Meer inspiratie opdoen over een leercultuur ontwikkelen? Bekijk ook onderstaande video’s:


Inhoud van werk: taken die blijven uitdagen


Samenwerken en teamontwikkeling


Leiderschap gericht op ontwikkeling


Organisatie gericht op ontwikkeling


Organisatie verbinden met de externe omgeving


Ruimte en veiligheid om te blijven ontwikkelen (fouten maken mag)

Veelgestelde vragen over leercultuur

Wat betekent leercultuur?

Een leercultuur kan worden begrepen als een gemeenschappelijk en dynamisch systeem van fundamentele aannames, waarden en normen, die de richting bepalen van het leerproces binnen een organisatie (Heijboer, 2013).

Wat is een goede leercultuur?

Een goede leercultuur is een werkomgeving waarin continu leren en ontwikkelen wordt aangemoedigd en ondersteund op een manier die voor alle betrokkenen waardevol en motiverend is. Kenmerken van een goede leercultuur zijn:

  1. Openheid en vertrouwen: medewerkers voelen zich veilig om fouten te maken en daarvan te leren. Fouten worden gezien als leermomenten, niet als falen.
  2. Delen van kennis: er is een cultuur waarin kennis en vaardigheden worden gedeeld, bijvoorbeeld via mentoring, samenwerking en feedback. Er is ruimte voor zowel informele als formele uitwisseling van ideeën en ervaringen.
  3. Toegang tot ontwikkelingsmogelijkheden: medewerkers hebben toegang tot opleidingen, cursussen, workshops en andere bronnen die hun vaardigheden uitbreiden. Er is ook ruimte voor zelfontplooiing en autonomie.
  4. Ondersteuning van leidinggevenden: managers spelen een actieve rol in het stimuleren van leren door het geven van feedback, het bespreken van groeimogelijkheden en door zelf ook een voorbeeld te zijn in leren en ontwikkelen.
  5. Feedback en reflectie: feedback wordt op een constructieve manier gegeven en ontvangen. Reflectie op het werk, zowel individueel als in teamverband, is een vaste gewoonte om processen en resultaten te verbeteren.
  6. Innovatie en experimenteren: er is ruimte om te experimenteren met nieuwe ideeën en werkmethoden. Creativiteit wordt gestimuleerd en successen en mislukkingen worden samen besproken.
  7. Waarde aan persoonlijke groei: naast professionele ontwikkeling is er ook aandacht voor persoonlijke ontwikkeling. Medewerkers worden ondersteund in het behalen van hun eigen leerdoelen, wat bijdraagt aan werktevredenheid en betrokkenheid.

Waarom is een goede leercultuur belangrijk?

Een goede leercultuur is voor een organisatie belangrijk, omdat het een voorspeller is voor innovatief gedrag en prestaties. Het kan hiermee aanzienlijke verbeteringen opleveren in de ontwikkeling en verkoop van producten en diensten. Het ontwikkelen van een positieve leercultuur is voor medewerkers belangrijk om duurzaam inzetbaar te blijven.

Hoe stimuleer je een leercultuur?

Het Leercultuurmodel voor het mkb (Korevaar et al., 2020) bevat zes leercultuurdragers, waarmee je een leercultuur in jouw organisatie kunt stimuleren:

  1. Inhoud van werk: taken die blijven uitdagen
    Taakautonomie, taakcomplexiteit en uitdaging in taken
  2. Ruimte en veiligheid om te blijven ontwikkelen
    Onderling vertrouwen, fouten mogen maken, experimenteerruimte
  3. Samenwerken en teamontwikkeling
    Goede werkrelatie, kennisuitwisseling, mentor/rolmodel, werkplekinrichting ten behoeve van kennisuitwisseling, samenwerken in diverse teams en/of met andere disciplines
  4. Leiderschap gericht op ontwikkeling
    Visie op leren kunnen uitdragen, rolmodel en eigenaarschap stimuleren
  5. Organisatie gericht op ontwikkeling
    Ondersteunende structuren en systemen gericht op continu verbeteren en om leerervaringen vast te leggen, beoordelings- en beloningsstructuur voor ontwikkelinitiatieven, periodieke evaluatiemomenten en opleidingsbudget
  6. Organisatie verbinden met de externe omgeving
    (Proactief) kennis opnemen van ontwikkelingen in de maatschappij en markt, co-creatie met klanten en leveranciers

Hoe kan een werknemer zich ontwikkelen?

Een werknemer kan zich zowel via formele als informele leerervaringen ontwikkelen. Hieronder vind je een aantal handige tips:

  1. Formeel onderwijs
    Volg een workshop, cursus of praktijkgerichte post-hbo opleiding. Hiermee kun je in korte tijd nieuwe kennis en vaardigheden opdoen.
  2. Werkplekleren
    Uitdagende taken, betrokken externen, collega’s, samen kijken naar fouten… Leren op je werk doe je de hele dag door. En vaak ben je daar niet zo bewust van. Door het creëren van een sterke leercultuur bevorder je deze activiteiten. Een succesformule voor leren op het werk!
  3. Samen leren
    Uit onderzoek is gebleken dat volwassenen het liefst samen met anderen leren. En dat werkt goed! Vanuit ander perspectief of met andere expertise kijken naar hetzelfde probleem, helpt je werk vaak beter te maken. En ondertussen leer je natuurlijk ook!
  4. Zelfstudie
    Lees boeken, vakliteratuur en online artikelen over onderwerpen die je interesseren. Maak gebruik van online cursussen, tutorials en educatieve video's die beschikbaar zijn op o.a. YouTube.
  5. Events
    Bezoek professionele events en conferenties om je vakkennis uit te breiden, nieuwe trends te leren kennen, inspiratie op te doen en contact te leggen met andere professionals.
  6. Mentorschap en coaching
    Zoek mentors of coaches die je kunnen begeleiden en adviseren bij je professionele en persoonlijke groei. Leer van hun ervaringen en krijg waardevolle inzichten en feedback.
  7. Vrijwilligerswerk
    Doe vrijwilligerswerk bij organisaties die jou aanspreken. Dit kan je helpen nieuwe vaardigheden te ontwikkelen, je netwerk uit te breiden en een gevoel van voldoening te ervaren door anderen te helpen.
  8. Reflectie en zelfevaluatie
    Neem regelmatig tijd voor jezelf om te reflecteren op je ervaringen, doelen en prestaties. Identificeer sterke punten en onderdelen ter verbetering. Stel acties vast om je verder te ontwikkelen.