Het antwoord op bovenstaande vraagt ligt in het toepassen van 'constructive alignment', een krachtige benadering ontwikkeld door John Biggs (2011). Deze methode helpt opleidingen doelgericht en effectief in te richten, met een sterke focus op samenhang tussen leeruitkomsten, leeractiviteiten en toetsing. Door deze samenhang centraal te stellen, verbeter je niet alleen de kwaliteit van het onderwijs, maar zorg je er ook voor dat de leerervaring naadloos aansluit op de doelen die je wilt bereiken.
Maar wat zijn leeruitkomsten eigenlijk precies? Hoe pas je deze toe en wat levert het gebruik ervan op? En hoe zit het dan met leerdoelen? Onderwijskundige Katrien Zuininga, Specialist Leren & Ontwikkelen bij Inholland Academy, neemt jou hieronder op uitgebreide wijze mee in het begrip leeruitkomsten.
Binnen onze post-hbo opleidingen vormen leeruitkomsten het fundament voor het ontwerp. Maar wat zijn leeruitkomsten dan? De NVAO (2019) omschrijft ze als stellingen die beschrijven wat een deelnemer geacht wordt te weten, te begrijpen en te kunnen toepassen na afronding van een leerperiode. Deze leeruitkomsten worden zorgvuldig geformuleerd, gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek, inzichten van praktijkexperts en input vanuit het werkveld. Ze zijn relevant, actueel en helder voor alle betrokkenen.
De NVAO (2019) heeft vastgesteld dat leeruitkomsten aan onderstaande kwaliteitscriteria moeten voldoen:
Voor ons zijn leeruitkomsten de sleutel tot het succes van een post-hbo opleiding. Ze bieden inzicht in wat er aan het einde van de opleiding bereikt moet zijn – voor de lerende, de docent én het werkveld. Door vooraf te bepalen wat het doel is, kun je gerichte keuzes maken voor inhoud en activiteiten die bijdragen aan dat doel. Voor onze deelnemers biedt dit een duidelijk kompas: ze weten precies waar ze naartoe werken. Deze transparantie vergroot hun betrokkenheid en stimuleert een gevoel van verantwoordelijkheid.
Hieronder vind je enkele voorbeelden van leeruitkomsten:
Een veelgestelde vraag is wat leeruitkomsten onderscheidt van leerdoelen. Het verschil zit in de schaal en het perspectief:
Met andere woorden: leerdoelen ondersteunen het proces, terwijl leeruitkomsten het eindresultaat omschrijven. Samen vormen ze een complementair geheel dat ervoor zorgt dat elke les en activiteit bijdraagt aan het behalen van de grotere opleidingsdoelen.
Het werken met leeruitkomsten biedt structuur, duidelijkheid en focus binnen een post-hbo opleiding. Het helpt lerenden om beter te begrijpen wat van hen verwacht wordt en maakt het voor docenten mogelijk om inhoud en toetsing nauwkeurig af te stemmen op het einddoel. Door 'constructive alignment' toe te passen, ontstaat een leeromgeving waarin alle onderdelen – leeruitkomsten, activiteiten en toetsing – naadloos op elkaar aansluiten.
Als we het maximale uit onze opleidingen willen halen, is het werken met leeruitkomsten onmisbaar. Het biedt niet alleen de basis voor het opleidingsontwerp, maar ook voor het succes van de lerenden en hun toekomstige bijdrage aan het werkveld. Of het nu gaat om een individuele module of een volledige opleiding, leeruitkomsten zijn hét fundament waarop duurzame leerresultaten worden gebouwd.
Katrien Zuininga MSc
Onderwijskundige en Specialist Leren & Ontwikkelen bij Inholland Academy
NVAO. (2019). Beoordeling bestaande experimenten leeruitkomsten.
Constructive alignment is een methode ontwikkeld door John Biggs (2011). Deze krachtige benadering helpt opleidingen doelgericht en effectief in te richten, met een sterke focus op samenhang tussen leeruitkomsten, leeractiviteiten en toetsing. Door deze samenhang centraal te stellen, verbeter je niet alleen de kwaliteit van het onderwijs, maar zorg je er ook voor dat de leerervaring naadloos aansluit op de doelen die je wilt bereiken.
De NVAO (2019) omschrijft leeruitkomsten als stellingen die beschrijven wat een deelnemer geacht wordt te weten, te begrijpen en te kunnen toepassen na afronding van een leerperiode. Deze leeruitkomsten worden zorgvuldig geformuleerd, gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek, inzichten van praktijkexperts en input vanuit het werkveld. Ze zijn relevant, actueel en helder voor alle betrokkenen.
De NVAO (2019) heeft vastgesteld dat leeruitkomsten aan onderstaande kwaliteitscriteria moeten voldoen:
Voor ons zijn leeruitkomsten de sleutel tot het succes van een post-hbo opleiding. Ze bieden inzicht in wat er aan het einde van de opleiding bereikt moet zijn – voor de lerende, de docent én het werkveld. Door vooraf te bepalen wat het doel is, kun je gerichte keuzes maken voor inhoud en activiteiten die bijdragen aan dat doel. Voor deelnemers biedt dit een duidelijk kompas: ze weten precies waar ze naartoe werken. Deze transparantie vergroot hun betrokkenheid en stimuleert een gevoel van verantwoordelijkheid.
Hieronder vind je enkele voorbeelden van leeruitkomsten:
Een veelgestelde vraag is wat leeruitkomsten onderscheidt van leerdoelen. Het verschil zit in de schaal en het perspectief:
Met andere woorden: leerdoelen ondersteunen het proces, terwijl leeruitkomsten het eindresultaat omschrijven. Samen vormen ze een complementair geheel dat ervoor zorgt dat elke les en activiteit bijdraagt aan het behalen van de grotere opleidingsdoelen.
