Als partner bij Land & Co, adviseert Maria van Boxtel Nederlandse agrariërs die overwegen hun bedrijf over te dragen. Daarbij kijkt ze vooral naar de duurzaamheidspotentie. Daarnaast werkt Maria samen met studenten en onderzoekers van Inholland aan slimme oplossingen voor de sector, zoals bij de minor Inholland Impact Makers.
De samenwerking tussen externe adviseurs en de onderzoekers van Inholland, in combinatie met de verfrissende inzichten van studenten blijkt een win-winsituatie. Maria: “Alle partijen vergroten hun netwerk en maken gebruik van elkaars kracht. Soms loop ik tegen een thema aan dat nader onderzoek kan gebruiken. Het is mooi als dat kan worden opgepakt door de lectoren, docent-onderzoekers en studenten.”
"Samen met studenten voerde ik een keukentafelgesprek met agrariërs over de toekomst van hun bedrijf."
Dat familiebedrijven generaties lang van ouders op kinderen overgaan, is al lang geen vanzelfsprekendheid meer. Ook niet in de agrarische sector. Maria van Boxtel, landbouwadviseur weet er alles van. Logisch dus dat het Inholland lectoraat Investeren in Circulaire Land- en Tuinbouw haar vroeg als externe professional voor het Inholland living lab Duurzame bedrijfsovernames. "Samen met studenten voerde ik een keukentafelgesprek met agrariërs over de toekomst van hun bedrijf."
Zoals met student Stijn bijvoorbeeld. Met medestudenten richtte Stijn zich tijdens de minor op het verbeteren van de communicatie tussen de oude en de nieuwe generatie bij een bedrijfsovername in de agrarische sector.
Zelf wist Maria al snel dat ze de tuinderij van haar vader niet wilde overnemen. Dus na haar studie Plantenteelt koos ze voor het adviseurschap. "Dat is een richting die veel studenten overwegen. Bij bedrijfsopvolgingsgesprekken begeleiden we ook jongeren. Zij willen later een rol in het bedrijf van hun ouders, maar weten nog niet hoe en wanneer."
Maria: “Er wordt wel eens gezegd: de eerste generatie bouwt, de tweede generatie zet het voort en derde generatie verpest het. Zo wil ik het niet stellen, maar het is wel zo dat bij de bedrijfsopvolging in de agrarische sector veel komt kijken. Op financieel, emotioneel en inhoudelijk vlak.”
Eenmaal aan tafel bij boeren en tuinders merkt Maria hoe serieus de studenten hun opdracht nemen. “Ik kwam met een student en andere agrarische adviseurs bij een stel dat behoorlijk op leeftijd was. Er was nog geen plan voor de overdracht in de toekomst en dat was behoorlijk zorgelijk. De student noemde in dat gesprek man en paard, terwijl ik zelf in zo’n situatie voorzichtiger te werk zou gaan. Zijn verfrissende blik en vragen werden heel goed ontvangen. Ik vind dat heel inspirerend."
De toekomstige boeren en adviseurs die Maria tegenkomt hebben zeker belangstelling voor verduurzaming. "Studenten zijn daar ook echt naar op zoek: later willen ze een baan waarmee ze écht impact kunnen maken. Maar ze weten ook dat dat veel inspanning vraagt. Kijk bijvoorbeeld naar de plantenteelt. Wil je dat gecertificeerd biologisch doen, dan vereist dat een verruiming van het aantal gewassen dat je teelt. En het gebruik van kunstmest en chemisch-synthetische gewasbeschermingsmiddelen is niet meer toegestaan.”
"Want realistische dilemma’s en vraagstukken horen uit de mond van de agrarisch ondernemer zelf, daar leer je als student pas écht van."
Zo’n veranderingsproces vraagt veel innovaties en investeringen. Zeker als je als bedrijfsopvolger van buiten de familie de grond moet kopen. “Dan heb je vermogen nodig en welke twintiger heeft dat nou?” Maria snapt goed dat jonge boeren eerst gaan studeren, dan nog wat rondijken en daarna pas als ondernemer de verantwoordelijkheid van een bedrijf op de schouders durven nemen.
Er verandert veel in deze sector en niet alleen op zakelijk vlak. Ook aan de zachte kant van het bedrijf zijn verschuivingen. Maria: “Vroeger waren boeren en tuinders altijd aan het werk. Soms wel tachtig uur in de week. Dat willen jonge en toekomstige boeren niet, omdat ze hun kinderen en vrienden te weinig zien. De oudere generatie moet daar aan wennen, maar ik vind het gezond. Al betekent het wel iets voor je bedrijfsvoering; je hebt meer handen nodig. Maar ook daar is een oplossing voor. Sommige biologische bedrijven worden door meerdere gezinnen gerund."
Wat Maria het allerbelangrijkste vindt bij deze vorm van onderwijs is de schakelfunctie tussen theorie en praktijk. “Want realistische dilemma’s en vraagstukken horen uit de mond van de agrarisch ondernemer zelf, daar leer je als student pas écht van. Zelfs als je bent opgegroeid op een boerenbedrijf. Geen situatie is immers gelijk."
Wie je ook bent en waar je ook vandaan komt, we willen je graag leren kennen. Wat zijn jouw unieke eigenschappen? Daar zijn we nieuwsgierig naar, want daarin zit jouw unieke kracht. Het verschil zit in jou. En dus beginnen we bij jou, en wie jij bent als persoon.
Tegelijkertijd denken en werken we altijd in de wij-vorm. Want als individu ben jij krachtig, maar samen zijn we onoverwinnelijk.
