“Meelopen met je vader is de mooiste manier om een boerenbedrijf te leren runnen”, vindt Stijn van Adrichem (23). Als derde zoon van een veehouder en telg uit een familie die al generaties lang melkkoeien houdt in het Zuid-Hollandse Schipluiden, kan hij erover meepraten. Maar als je dat bedrijf duurzaam en toekomstbestendig wil maken, dan is een studie heel welkom.
Dus terwijl zijn oudste broer en ouders de boerderij draaien, volgt Stijn de opleiding Dier in de Duurzame Samenleving bij Inholland Delft en heeft hij net de minor Inholland Impact Makers afgerond. Want voor een goede balans tussen mens, natuur en milieu is ook de agrarische sector verantwoordelijk.
Als het gaat om je blik verbreden, is Stijn dik tevreden bij Inholland. "Voordat ik begon bij Inholland, studeerde ik een jaar Veehouderij aan een andere hogeschool, maar daar draaide het te veel om alleen maar de praktijk van het boerenbedrijf. Ik miste het duurzaamheidaspect en de connectie met de samenleving. Bij Inholland is daar aandacht voor. En omdat deze studie verschillende studenten trekt, hebben we ook interessantere discussies. Iedereen kijkt vanuit een ander perspectief. Dat heb ik bij Inholland echt leren waarderen."
"Het overdragen van je bedrijf aan je zoon is niet niks. We blijven hoe dan ook nauw met elkaar verbonden."
Duurzaamheid is iets waar elk agrarisch bedrijf mee te maken heeft. Dat geldt ook voor het kleinschalige bedrijf van de Van Adrichems. Stijn: “Al zo'n vijftien jaar doen we mee aan het gemeentelijke kringloopproject waarbij we de poep en plas van onze koeien gebruiken als mest. Zo gaan we efficiënter om met de stikstof uitstoot.” En op een deel van de grond krijgen weidevogels de ruimte. Dat is goed voor de omliggende natuur, waar trouwens veel minder van over is dan vroeger. “We zijn ingeklemd tussen water, de snelweg en oprukkend Delft.”
Stijn denkt graag na over nieuwe ontwikkelingen voor het bedrijf. Dat kan met ingrijpende veranderingen maar ook op kleinere schaal. “Het lijkt me leuk om een melktap aan de weg te zetten. Voorbijgangers kunnen dan een flesje verse melk tappen. Dat is uiteindelijk de kortste weg tussen producent en consument.”
Zo weet Stijn meer mogelijkheden om je als boerenbedrijf anders te profileren naar de buitenwereld. Bijvoorbeeld met het aanbieden van kinderopvang, feestjes of als werkervaringsplek voor mensen met een zorgvraag. “Mijn vader is terughoudend op dat vlak. We doen duurzaam waar het kan, maar echte veranderingen laat hij over aan de nieuwe generatie.”
De keuze voor het onderzoeksthema ‘next generation ondernemers’ bij de minor Inholland Impact Makers was dan ook logisch. Met zijn groep richtte Stijn zich op de communicatie tussen de oude en de nieuwe generatie bij een bedrijfsovername in de agrarische sector. Welke innovaties zijn nodig voor een beter milieu met stikstof, biodiversiteit, goed grondwaterbeheer en CO2-reductie als grootste uitdagingen
Volgens Stijn is het overnamemoment geschikt om daar concreet over te praten met zijn vader. Ook over de meer persoonlijke onderwerpen in dit proces. “Het overdragen van je bedrijf aan je zoon is niet niks. We blijven hoe dan ook nauw met elkaar verbonden.”
De groep ontwikkelde het idee voor een Overnamekompas, een app. Stijn: Daarmee kan je met AI alle relevante gesprekonderwerpen bespreken die met het overname proces gemoeid zijn. Na een analyse rolt er een advies uit. Het idee ontstond tijdens een van de expertsessies van de minor. Het kompas was de laatste stap die we hebben gezet, maar de periode daaraan voorafgaand was net zo leerzaam met goede workshops en kennissessies over onderwerpen waar ik tot dan niets over wist. Bijvoorbeeld over het nut van creatief denken. De docent gaf dat met veel passie en plezier. Dat was heel aanstekelijk.”
Bij onderzoek in de agrarische sector, is kennis van de praktijk natuurlijk heel welkom. Dus nodigde Stijn zijn groep en leercoaches uit op de boerderij. "Sommigen kwamen voor het eerst op een boerderij.” Die ervaring én de input van de experts waren food for thought voor de hele groep. Stijn: “Hoe meer informatie uit verschillende hoeken, hoe meer perspectieven en hoe beter de discussie over welke beweging de sector moet maken om duurzamer te worden.”
Voorlopig werkt Stijn nog als student in het bedrijf en springt hij in waar nodig. “Of ik zelf volledig op de boerderij aan de slag ga, is nog de vraag. Maar mocht ik later een zoon of dochter krijgen die in het familiebedrijf willen stappen, dan houd ik ze niet tegen.” Wie weet is tegen die tijd het Overnamekompas een wijdverspreid hulpmiddel voor een goed gesprek. Dat zou handig zijn.
"Of ik zelf volledig op de boerderij aan de slag ga, is nog de vraag."
Wie je ook bent en waar je ook vandaan komt, we willen je graag leren kennen. Wat zijn jouw unieke eigenschappen? Daar zijn we nieuwsgierig naar, want daarin zit jouw unieke kracht. Het verschil zit in jou. En dus beginnen we bij jou, en wie jij bent als persoon.
Tegelijkertijd denken en werken we altijd in de wij-vorm. Want als individu ben jij krachtig, maar samen zijn we onoverwinnelijk.
