Burgerschapsonderwijs is het onderwijzen van normen, waarden en verantwoordelijkheden die horen bij het zijn van een actieve en betrokken burger in onze samenleving. Het omvat thema's zoals democratie, mensenrechten, diversiteit en maatschappelijke betrokkenheid.
Burgerschapsonderwijs helpt leerlingen om te begrijpen hoe de samenleving werkt, wat hun rechten en verantwoordelijkheden zijn en hoe zij actief kunnen deelnemen aan de maatschappij. Het bevordert sociale cohesie, respect voor diversiteit en stimuleert kritisch denken.
Begin maart 2024 zijn de eerste conceptkerndoelen burgerschap opgeleverd door SLO, het landelijk expertisecentrum voor het curriculum:
Na de zomer van 2024 start de fase van beproeven. Wil je alle conceptkerndoelen op een overzichtelijke manier doornemen? Je vindt hier het kerndoelenboek.
In veel landen is burgerschapsonderwijs een verplicht onderdeel van het curriculum. Het kan geïntegreerd worden in bestaande vakken, zoals maatschappijleer of geschiedenis, maar ook in de vorm van speciale projecten, activiteiten of lessen over maatschappelijke thema's.
Veelvoorkomende thema's zijn o.a. democratie, rechtvaardigheid, mensenrechten, diversiteit, participatie, milieubewustzijn en sociale verantwoordelijkheid. Deze thema's helpen leerlingen om een breed begrip van de samenleving te krijgen en hun rol daarin te ontwikkelen.
In de meeste gevallen zijn scholen en leerkrachten verantwoordelijk voor het geven van burgerschapsonderwijs. Er kunnen ook externe organisaties of gastsprekers worden ingezet voor speciale projecten of lessen.
Het meten van de effectiviteit van burgerschapsonderwijs kan complex zijn. Veelgebruikte methoden zijn o.a. evaluaties, enquêtes, observaties en gesprekken met leerlingen. Vaak wordt gekeken naar veranderingen in houding, gedrag en betrokkenheid bij maatschappelijke activiteiten.
Enkele voorbeelden van uitdagingen waar je tegenaan kunt lopen bij het geven van burgerschapsonderwijs zijn:
Ouders kunnen bijvoorbeeld betrokken worden door middel van ouderavonden, workshops of gezamenlijke activiteiten met leerlingen. Ook kunnen zij worden aangemoedigd om met hun kinderen te praten over burgerschapsthema's en maatschappelijke kwesties.
Scholen kunnen burgerschapsonderwijs bevorderen door het organiseren van maatschappelijke projecten, vrijwilligerswerk, debatten en andere buitenschoolse activiteiten. Dit biedt leerlingen de kans om hun burgerschapsvaardigheden in de praktijk te brengen.
Wil jij als professional in het basisonderwijs leren hoe je het burgerschapsonderwijs op jouw school goed vormgeeft? Kies dan voor de praktijkgerichte post-hbo opleiding Burgerschapsonderwijs van Inholland Academy.