Constructive alignment is een methode ontwikkeld door John Biggs (2011). Deze krachtige benadering helpt opleidingen doelgericht en effectief in te richten, met een sterke focus op samenhang tussen leeruitkomsten, leeractiviteiten en toetsing. Door deze samenhang centraal te stellen, verbeter je niet alleen de kwaliteit van het onderwijs, maar zorg je er ook voor dat de leerervaring naadloos aansluit op de doelen die je wilt bereiken.

De NVAO (2019) omschrijft leeruitkomsten als stellingen die beschrijven wat een deelnemer geacht wordt te weten, te begrijpen en te kunnen toepassen na afronding van een leerperiode. Deze leeruitkomsten worden zorgvuldig geformuleerd, gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek, inzichten van praktijkexperts en input vanuit het werkveld. Ze zijn relevant, actueel en helder voor alle betrokkenen.

De NVAO (2019) heeft vastgesteld dat leeruitkomsten aan onderstaande kwaliteitscriteria moeten voldoen:

1. Leerwegonafhankelijk: ze stellen deelnemers in staat een eigen leerweg te bepalen.
2. Representatief voor de leerresultaten van de opleiding.
3. Herkenbaar voor het werkveld.
4. Specifiek en meetbaar: ze bieden een eenduidig beoordelingskader bij leerwegonafhankelijke toetsing.
5. Transparant: de relatie tussen leerresultaten, eenheden van leeruitkomsten, leeractiviteiten en toetsing is duidelijk.
6. Samenhangend: ze vormen een samenhangende eenheid en zijn te onderscheiden van andere (eenheden van) leeruitkomsten.
7. Duurzaam: ze zijn op zo’n manier geformuleerd dat ze een aantal jaren gehanteerd kunnen worden.

Voor ons zijn leeruitkomsten de sleutel tot het succes van een post-hbo opleiding. Ze bieden inzicht in wat er aan het einde van de opleiding bereikt moet zijn – voor de lerende, de docent én het werkveld. Door vooraf te bepalen wat het doel is, kun je gerichte keuzes maken voor inhoud en activiteiten die bijdragen aan dat doel. Voor deelnemers biedt dit een duidelijk kompas: ze weten precies waar ze naartoe werken. Deze transparantie vergroot hun betrokkenheid en stimuleert een gevoel van verantwoordelijkheid.

Hieronder vind je enkele voorbeelden van leeruitkomsten:

• Uit de post-hbo opleiding Bedrijfskunde
  Je duidt de macro- meso- en micro context van een organisatie. Je (h)erkent strategische kernpunten, marktvoordelen en valkuilen en beheerst verschillende strategische modellen om de koersbepaling in kaart te brengen. Je onderbouwt welke vorm van strategische samenwerking leidt tot verbeterende prestaties en op welke wijze organisaties concurrentievoordeel kunnen realiseren in de hedendaagse economie.
• Uit de post-hbo opleiding Opleidingskunde
  Je past verschillende methoden voor het evalueren van onderwijsprestaties toe in de eigen werkcontext om de effectiviteit van het onderwijs te meten, te borgen en verbeteringen voor te stellen. 
• Uit de post-hbo opleiding Praktijkverpleegkundige in het verpleeghuis en de gehandicaptenzorg (VGZ)
  De praktijkverpleegkundige (PVK) ondersteunt met behulp van eHealth en zorgtechnologie, de patiënt gedurende het zorgproces. Ondersteuning kan daarbij gericht zijn op educatie/ voorlichting dan wel het verkrijgen van inzichten in de eigen gezondheid door (zelf)monitoring. Daarnaast draagt de PVK  door het inzetten van eHealth en zorgtechnologie bij aan het vergroten van de zelfregie van de patiënt. Hierbij anticipeert de PVK  snel op nieuwe ontwikkelingen en mogelijkheden.   

Een veelgestelde vraag is wat leeruitkomsten onderscheidt van leerdoelen. Het verschil zit in de schaal en het perspectief:

• Leeruitkomsten beschrijven het grotere geheel, zoals het resultaat van een opleiding of module. Ze zijn altijd gekoppeld aan toetsing en richten zich op concrete resultaten.
• Leerdoelen richten zich op specifieke onderdelen en zijn gekoppeld aan lessen. Ze beschrijven kleinere, specifieke stappen die bijdragen aan het behalen van de overkoepelende leeruitkomsten.

Met andere woorden: leerdoelen ondersteunen het proces, terwijl leeruitkomsten het eindresultaat omschrijven. Samen vormen ze een complementair geheel dat ervoor zorgt dat elke les en activiteit bijdraagt aan het behalen van de grotere opleidingsdoelen.