De toeristische aantrekkingskracht van donkere bestemmingen en rituelen
Wereldwijd tonen toeristen buitengewone interesse voor begraafplaatsen, spookhotels, slagvelden, oorlogsmonumenten en andere donkere bestemmingen en rituelen. De duistere kant van het toerisme stond vorige week centraal tijdens het eerste internationale Dark Tourism Congres bij de opleiding Tourism Management (HTRO) in Diemen.
Dark tourism is de verzamelnaam voor het reizen naar bijzondere plekken die op de een of andere manier in verband kunnen worden gebracht met de dood, lijden of het schijnbaar macabere. Voorbeelden zijn onder andere slagvelden, begraafplaatsen, gevangenissen en ook de zogeheten ‘Torture-musea’.
Om kennis uit te wisselen en op de hoogte te zijn van de laatste ontwikkelingen kwamen meer dan tachtig deelnemers naar Diemen. Ze vertegenwoordigden universiteiten uit Engeland, Japan, de Arabische Emiraten, Turkije, Ierland, de Verenigde Staten, Slovenië, Mexico, Duitsland, Malta, België en Litouwen. Ook de belangstelling vanuit Nederland was groot.
Keynotes en presentaties
Professor Philip Stone van de University of Central Lancashire en directeur van het Institute for Dark Tourism Research (IDTR) gaf als keynote zijn visie op het omgaan met de dood in het dagelijks leven en binnen het toerisme in het algemeen. Doctor Rami Isaac van het NHTV Centre for Sustainability, Tourism and Transport ging dieper in op de plaats van het fenomeen in het Midden-Oosten en in het bijzonder in Palestina. Vanuit de opleiding Tourism Management in Diemen en Rotterdam gaven negen studenten en alumni een presentatie over hun gedane of nog lopende dark tourism-onderzoek.
De fascinatie voor de dood is alleen donker, als je het zelf zo ervaart en beleeft.
Deelnemers konden verder meedoen aan tientallen workshops over verschillende thema’s gerelateerd aan dark tourism. Zoals het bijwonen van de presentatie van onderzoeksresultaten naar motivatie van bezoekers van sloppenwijken in Zuid-Amerika en India (slum tourism), of bijvoorbeeld een workshop over de balans tussen herdenken en commercialisatie. Na het formele deel op de tweede dag van het congres gingen bezoekers ‘s middags op excursie en bezochten niet alleen de ‘duistere kanten’ van Amsterdam, maar ook de Amsterdam Dungeon.
Inhoudelijk uitdagend
De reacties op en tijdens het congres waren zeer enthousiast. Zo vond uitwisselingsstudent Lauren van de Erasmus Universiteit Rotterdam de bijeenkomst “zeer nuttig voor onderzoeksdoeleinden met goede inhoudelijke gesprekken”. Nijad, die zelf een presentatie verzorgde over zijn onderzoek naar toerisme op begraafplaatsen in Londen sprak van “een uitdagend evenement die me motiveerde het onderste uit de kan te halen”. Docenten Wendy en Bianca stelden dat “de fascinatie voor de dood alleen donker is, als je het zelf zo ervaart en beleeft”.
Een van de organisatoren van het congres is toerismedocent Karel Werdler (zie foto). Enkele jaren geleden publiceerde hij, in aanloop naar zijn promotie, het naslagwerk ‘Dark Tourism, De dood achterna’, vol min of meer macabere, maar fascinerende trekpleisters. Lees het interview met Karel over zijn fascinatie voor de donkere vormen van toerisme.
Het Dark Tourism Congres werd georganiseerd in samenwerking met het Institute for Dark Tourism Research (IDTR) en Atlas ( Association for Tourism & Leisure Education & Research).