Het lectoraat Empowerment & Professionalisering richt zich op actuele vraagstukken in het sociaal domein en aansluitende kwaliteitsverbetering van het onderwijs. Het spitst zich toe op de thema’s empowerment van (groepen) burgers en professionalisering van professionals in het sociaal domein. We bestuderen daarvoor de drie dimensies van empowerment: de individuele ‘eigen kracht’, de hulpbronnen om iemand heen en de maatschappelijke context en de machtsfactoren die hierbij een rol spelen. Lees hier meer over onze visie op empowerment.
Het lectoraat maakt deel uit van het domein Gezondheid, Sport en Welzijn en het Centre of Expertise Preventie in Zorg & Welzijn. We dragen met alles wat wij doen bij aan de strategische opgave van Inholland: samenwerken aan een vitale metropool waarbij een duurzame leefomgeving en een veerkrachtige samenleving centraal staan.
Het lectoraat Empowerment & Professionalisering organiseert regelmatig bijeenkomsten, zoals (online) actualiteitencolleges en symposia, rondom de belangrijkste beleidsmatige, maatschappelijke, vakmatige en methodische trends en ontwikkelingen in het sociale domein.
Wil je het volgende (online) actualiteitencollege bijwonen? Mail naar kennisplatformep@inholland.nl, dan sturen wij je de uitnodiging toe.
In het Kennisplatform Empowerment & Professionalisering werken de onderzoekers van Empowerment & Professionalisering met vele partners uit Noord-Holland samen. Met gemeentes, instellingen, sociaal professionals, belangengroepen, burgers, vrijwilligers en vertegenwoordigers van de doelgroepen. Samen bepalen we de actuele vraagstukken en doen we onderzoek naar wat werkt in het sociaal domein.
Alles wat we doen in de programma's, leerateliers en onderzoeken versterkt elkaar, werkt als een olievlek en jaagt het lerend vermogen in de regio aan. Uit het ene project volgt daarnaast vaak een idee voor een aangrenzend onderzoek. Precies daardoor gebeurt wat we beogen als lectoraat: het ontwikkelen en versterken van een lerende uitvoeringspraktijk in het sociaal domein in Noord-Holland.
Het lectoraat Empowerment & Professionalisering heeft in samenwerking met het werkveld sociaal domein Noord-Holland een Regionale Kennisagenda opgesteld. Daarin hebben we drie onderzoeksthema’s vastgesteld: contextueel werken, interprofessioneel samenwerken (inclusief samenwerken met ervaringsdeskundigen) en verticale polarisatie. Daarnaast richten we ons in alle onderzoeksprojecten op de impact van het sociaal werk en/of het in kaart brengen van de impact.
Steeds meer residentiële voorzieningen in bijvoorbeeld de jeugdzorg, de geestelijke gezondheidszorg (ggz) en ouderenzorg worden gesloten. Het idee hierachter is dat het voor het welbevinden van mensen het beste is om te wonen in een zo ‘normaal’ mogelijke omgeving. Zoals in een pleeggezin of een eigen woning met ambulante ondersteuning.
Dit roept vragen op over welke ondersteuning mensen nodig hebben om zelfstandig te wonen, te participeren en onderdeel te blijven of worden van de buurtsamenleving. Tegelijkertijd vraagt het van sociaal werkers om aandacht te besteden aan de context waarin een ‘cliënt’ komt te wonen. Bijvoorbeeld over hoe met buren en andere omwonenden te praten over hun veiligheidsgevoel en over welke andere organisaties op welke manier te betrekken.
De opgaven waar professionals in het sociaal domein voor staan, kunnen doorgaans niet vanuit één discipline of specialisatie aangevlogen worden. Ook onze partners in Noord-Holland ervaren professionalseringsvraagstukken rondom samenwerken. Hoe samen te werken aan maatschappelijke vraagstukken ter bevordering van empowerment bij individuen, groepen en gemeenschappen?
Onder interprofessioneel samenwerken verstaan wij ook samenwerking tussen sociaal werkers en ervaringsdeskundigen. Daar waar ervaringsdeskundigen eerst vooral in de ggz betrokken waren bij de ondersteuning van cliënten werken ervaringsdeskundigen nu ook op andere terreinen in het sociaal werk, waaronder de jeugdhulp, projecten over stoppen met roken en armoede.
Vanuit verschillende hoeken horen wij dat de afstand tussen overheid en burger toeneemt. Dit proces van zogenoemde verticale polarisatie was al gaande en lijkt te zijn versterkt door de Covid-19 periode. Mogelijk dat de afstand tussen burger en overheid nog verder toeneemt als gevolg van de huidige inflatie en dreigende energie-armoede.
Voor het sociaal werk is verticale polarisatie een relevante ontwikkeling, omdat het sociaal werk zich bevindt tussen de overheid en de burger in. Het grootste deel van het sociaal werk vindt plaats in opdracht van gemeenten, en soms is het sociaal werk zelfs onderdeel van de gemeente. Tegelijkertijd staat het sociaal werk naast de bewoners en behartigt het de belangen van bewoners in de richting van de lokale en landelijke overheid. Het is goed voor te stellen dat hoe groter de afstand tussen overheid en burger, hoe moeilijker het voor de sociaal werker is om beide rollen te vervullen.
Bij professionaliseringsvraagstukken is het altijd de vraag wat de impact ervan is op de kwaliteit van (samen)leven. Het gaat ten slotte niet om beter interprofessioneel samenwerken op zichzelf, maar om via interprofessionele samenwerking te komen tot empowerment van cliënten en/of bewoners. In al onze projecten behandelen we daarom of en hoe contextueel werken in de wijk, interprofessioneel samenwerken en/of het omgaan met verticale polarisatie bijdraagt aan de kwaliteit van (samen) leven. Inzicht bieden in de impact van het sociaal werk is ook onderdeel van het landelijk werkprogramma Werkplaatsen Sociaal Domein 2023-2026 én het is een wens van onze regionale partners in Noord-Holland.
Empowerment is een proces van versterking waarbij individuen, organisaties en gemeenschappen grip krijgen op de eigen situatie en hun omgeving en dit bereiken via het verwerven van controle, het aanscherpen van kritisch bewustzijn en het stimuleren van participatie (Van Regenmortel, 2002, p. 76).
Bij het lectoraat Empowerment & Professionalisering staat empowerment centraal. Met praktijkonderzoek willen we bijdragen aan het versterken van mensen en het vergroten van hun handelingsmogelijkheden.
