Het lectoraat Societal Impact Design van het kenniscentrum Creative Business onderzoekt hoe design als aanpak bijdraagt om complexe vraagstukken in netwerken te verkennen en aan te pakken. Hoe kan het tot positieve maatschappelijke impact leiden? Impact waarbij het gaat om sociale, ecologische en economische waarden en betekenis, zowel voor mens, team, organisatie en netwerk als de hele maatschappij.
Om impact te bewerkstelligen werken we intensief, creatief en participatief samen met hen die betrokkenen zijn in een complexe situatie. Het kan bijvoorbeeld gaan om vraagstukken rond dementie, corona, privacy, veiligheid, ondermijning, obesitas en circulaire economie. In zogenoemde co-designprocessen willen we ontdekken en delen wat de belangen, kennis, ervaring en invloed zijn van al die betrokkenen. Hebben we een beter begrip van de situatie en perspectieven? Dan gaan we op een gezamenlijke creatieve zoektocht naar kansen om de situatie te veranderen. Niet zo zeer om het vraagstuk op te lossen, want bij bijvoorbeeld dementie kan dat (nog) niet. Maar wel om er beter mee te kunnen omgaan. Ons onderzoek richt zich dan ook op het begrijpen, beschrijven, faciliteren en versterken van de co-designprocessen. En van de soft skills zoals empathie die hierbinnen nodig zijn voor samenwerking, concreet resultaat en impact.
Aan de hand van actuele maatschappelijke uitdagingen vanuit het werkveld zet het lectoraat onder leiding van lector Wina Smeenk co-designprocessen met betrokkenen op. De processen in de praktijk inspireren en maken het mogelijk om nieuw ontwikkelde kennis te valideren. Bewoners, bezoekers, gemeenten, studenten, docenten en (non-)profitorganisaties participeren actief en zijn echt mede-eigenaar van het vraagstuk, wat bijdraagt aan de uiteindelijke impact van de sociale innovatie. Daarnaast leren de betrokkenen (en dus ook de studenten en docenten) wat de waarde van co-design en empathie kan zijn voor het aanpakken van maatschappelijke vraagstukken en hoe designinterventies al tijdens het proces uiteindelijk tot sociale innovatie en impact kunnen leiden.
Met Societal Impact Design pakken we complexe maatschappelijke vraagstukken op. We doen dit onder meer in zogeheten living lab-leeromgevingen. Zoals in het Urban Leisure & Tourism Lab Amsterdam waar we ons richten op de invloed van de bezoekerseconomie op Amsterdam Noord en de nabijgelegen landelijke gebieden. Maar we zijn ook actief in andere labs en in diverse minoren, met stagiairs en afstudeerders. Als gemeente, maatschappelijke organisatie of bedrijf kun je je vraagstuk bij ons lectoraat aandragen en aansluiten bij lopende projecten. Samen leren we dan als leergemeenschap designkansen te vinden die leiden tot nieuwe inzichten en hopelijk tot positieve maatschappelijke impact. Geïnteresseerd in een samenwerking? Stuur een mail naar Wina.
Hoe kan design als aanpak bijdragen om complexe maatschappelijke vraagstukken samen te verkennen en aanpakken? In de podcastserie ‘Societal Impact Design in de praktijk’ volgen we hoe het team van lectoraat Societal Impact Design dit onderzoekt onder leiding van Wina.
De verschillende afleveringen geven je een kijkje in de keuken bij het lectoraat. Je krijgt inzicht in hoe groepen mensen en organisaties kunnen samenwerken aan verandering. Denk aan zorgprofessionals en mantelzorgers die samen met dementerenden de zorg willen verbeteren. Of aan jonge boeren die het bedrijf van hun ouders overnemen. Luister de nieuwste afleveringen hieronder, of ontdek de volledige podcastserie via Spotify en Springcast.
In deze aflevering maken we kennis met het Empathie Kompas, dat nog volop in ontwikkeling is. Empathie speelt verschillende rollen in een designproces: bij de ontwerper die zich afvraagt 'Ben ik nu echt in de ervaring van een ander gestapt, of ben ik biased?', bij deelnemers aan een educatief programma die vooraf en achteraf in kaart brengen hoe ze zich tot bijvoorbeeld drugsgebruik verhouden, en in samenwerkingsprojecten met deelnemers die in staat zijn om de ervaringen van anderen aan eigen ervaringen te relateren, of niet.
We horen hoe we vanuit het lectoraat Societal Impact Design het eerste prototype van het Empathie Kompas ontwikkelden en hoe we nu zoeken naar een vorm waarin het in praktijk door mensen kan gebruikt worden. Niet alleen door ontwerpers, maar ook door stakeholders in samenwerkingen om elkaar beter te begrijpen.
Hoe betrek je als social designbureau je opdrachtgevers of samenwerkpartners bij de mensen waarmee je co-designed? Hoe voorkom je dat een project stokt, voordat je iets hebt kunnen ontwerpen? Hoe kan je maatschappelijke impact vergroten door onderzoeksuitkomsten beter over te dragen aan je opdrachtgever?
Wina en social designbureau 'KO is nieuwsgierig’ deden een vooronderzoek en zijn nu voornemens deze vragen de komende twee jaar te onderzoeken met andere social designers. Je hoort er meer over in deze aflevering.
Maatschappelijke uitdagingen zijn urgent en raken iedereen, inclusief politici, burgers, overheidsfunctionarissen, professionals uit het bedrijfsleven, NGO's, ontwerpers en onderzoekers. Het is moeilijk om deze uitdagingen te begrijpen en aan te pakken omdat geen enkele stakeholder of organisatie als enige verantwoordelijk is. Alles is met elkaar verbonden en verandert voortdurend, waardoor uitdagingen over het hoofd gezien worden en belanghebbenden geen belangrijke beslissingen kunnen of willen nemen.
Lector Wina Smeenk ontwikkelde het Co-Design Canvas: een praktisch en gebruiksvriendelijk hulpmiddel dat de flexibele planning, uitvoering en evaluatie van co-design processen voor multi-stakeholder coalities en facilitators ondersteunt.
Hoe is het Co-design Canvas ontstaan, waar bestaat het uit en op welke manier biedt het inzicht? Het daadwerkelijke gebruik van de tool en de resultaten die het heeft opgeleverd voor vraagstukken in onder andere de zorg, het toerisme, het onderwijs en de chemie, licht Wina Smeenk in deze video toe.
Meer weten over het Co-design Canvas? Vind alle informatie over deze praktische tool op deze pagina.
Hoe verschuif je als ondernemer de focus op winst en groei naar het toevoegen van waarde op economisch, ecologisch en maatschappelijk gebied? Met wie moet je samenwerken? En wat zijn de eerste stappen die je kunt nemen? Bij deze vraagstukken komt het Co-Design Canvas uitstekend van pas. Wina gaat in deze podcast met associate lector Gerry Kouwenhoven in gesprek over hoe deze praktische tool uitkomst biedt bij innovatieve samenwerkingen van ondernemers. In deze aflevering van Onderzoekers over de Toekomst hoor je meer over het ondernemen van de toekomst.
In haar lectorale rede zette lector Wina Smeenk uiteen hoe creatieve professionals een wezenlijke bijdrage kunnen leveren aan de aanpak van maatschappelijke vraagstukken. De wereld wankelt, aldus Wina, en we zullen er met z’n allen voor moeten zorgen dat hij de goede kant op kantelt. Wil je hier meer over weten? Kijk de rede terug via onderstaande video.
De transitie naar een duurzamere samenleving wordt vaak ervaren als een uitdaging die te complex kan lijken om er zelf iets aan te doen. In haar interview met Kees Klomp en circulair platform CIRCL vertelt Wina waarom dit niet zo hoeft te zijn als we principes uit de ontwerpwereld toepassen. Dan kunnen we een maatschappij creëren die voor iedereen werkt.
Societal Impact Design onderzoekt hoe design als aanpak bijdraagt aan het verkennen en oppakken van complexe maatschappelijke vraagstukken. Dit onderzoek bevat drie aandachtsvelden: co-design, perspectieven en empathie.
We willen de huidige co-designmethodologie versterken door nieuw ontwikkelde processen en methoden te ontwikkelen en testen in de context van maatschappelijke vraagstukken. Door onze nieuwe modellen, methodologieën, methoden en ervaringen te valideren in praktijkprojecten met het werkveld en onderwijs, werken we toe naar relevante kennis voor change makers, change agents, veranderaars, ontwerpers en onderzoekers. Bijvoorbeeld de design thinking game voor innovatie en transformatie: Design Play Change. Of Het Co-design Canvas; een empathisch co-design instrument met maatschappelijke impact waarmee we stakeholders en ideeën willen verbinden door gebruik te maken van de collectieve kennis en samen aan de slag te gaan. Het Co-Design Canvas bestaat zowel in een Nederlandse als Engelstalige versie.
Sociale innovatie en impact bereik je alleen door alle verschillende perspectieven van betrokkenen mee te nemen in een vraagstuk. Daarom jagen we drie perspectieven aan in elke design proces-fase. Allereerst is de bewustwording van eigen relevante ervaringen, aannames en vooroordelen belangrijk. Daarnaast het perspectief en de ervaring van anderen. En als laatste nemen we het werk van anderen (experts) mee, zoals theorie, data, documentaires en ontwerpen. Zo hebben we een goed overzicht van het speelveld, de kansen en dilemma’s om tot positieve impact te komen.
Empathie bevordert niet alleen de samenwerking, maar is ook een sleutel bij het vinden van nieuwe ideerichtingen. Wat kan empathie betekenen om samen maatschappelijke vraagstukken op te pakken, sociale innovaties te creëren en positieve impact te bewerkstelligen? Hiervoor ontwikkelden we een empathisch Co-design Kompas en methoden zoals de empathische Hand-over methode. Belangrijk is om de authentieke verhalen, ervaringen, aspiraties en gevoelens te benutten van mensen die direct door een vraagstuk geraakt worden.
Complexe en taaie maatschappelijke opgaven kan niemand alleen aangaan. Denk aan het aanpakken van overgewicht, ondermijning, van-het-gas-af en cyber-security. Het zijn vraagstukken die vaak buiten bestaande organisatiestructuren vallen en daarom vanuit verschillende perspectieven moeten worden bekeken. Lector Societal Impact Design Wina Smeenk is oprichter van het Expertisenetwerk Systemisch Co-design (ESC), samen met lectoren Jürg Thölke en Guido Stompff. Daarin werkt Hogeschool Inholland samen met De Haagse Hogeschool, Hogeschool Utrecht en Hogeschool Rotterdam om met concrete casussen de duurzame-, digitale- en gezondheidstransitie in gang te zetten en te versnellen.
De rol van digitale technologie in ons dagelijks leven blijft toenemen. Dat maakt vraagstukken over data en digitale rechten steeds relevanter. In samenwerking met lector Ben Wagner heeft Wina Smeenk daarom het Digital Rights Research Team gevormd. Daarmee richten de lectoren hun aandacht op een digitaal verantwoorde samenleving. Ze doen bijvoorbeeld onderzoek naar hoe technologie bijdraagt aan de kwaliteit van leven.
