Een verander- en ontwerptool om vraagstukken samen aan te pakken
Complexe maatschappelijke vraagstukken, zoals de uitdagingen in de zorg en de energietransitie, zijn lastig te begrijpen en aan te pakken omdat geen enkele stakeholder of organisatie als enige verantwoordelijk is. Veel zaken zijn met elkaar verbonden en veranderen voortdurend. Daardoor worden aspecten in de vraagstukken over het hoofd gezien en kunnen of willen belanghebbenden geen belangrijke beslissingen nemen. Dit vraagt om nieuwe benaderingen, zoals co-design.
Lector Wina Smeenk heeft het Co-Design Canvas ontwikkeld. Dit is een verander- of ontwerptool die mensen die gezamenlijk werken aan complexe maatschappelijke vraagstukken kunnen gebruiken om tot een heldere aanpak en evaluatie te komen.
Op deze pagina vind je alle informatie over het Co-Design Canvas.
In co-designprocessen werken we intensief, creatief en participatief samen met degenen die betrokkenen zijn in een complexe situatie. Het kan bijvoorbeeld gaan om vraagstukken rond dementie, Covid, privacy, veiligheid, ondermijning, obesitas en circulaire economie. Met co-design willen we ontdekken en delen wat de belangen, kennis, ervaring en invloed zijn van al die betrokkenen. Hebben we een beter begrip van de situatie en perspectieven? Dan gaan we op een gezamenlijke creatieve zoektocht naar kansen om de situatie te veranderen. Niet zo zeer om het vraagstuk op te lossen, maar wel om er beter mee te kunnen omgaan.
Het Co-Design Canvas ondersteunt coalities van verschillende stakeholders met een overzichtelijke co-design aanpak. Deze aanpak faciliteert het nemen van gedeelde en fundamentele co-design beslissingen. Het Canvas en het bijbehorende boek en de handleiding helpt betrokkenen om een gemeenschappelijke basis te vinden en om letterlijk ‘on the same page’ te komen.
Hoe is het Co-Design Canvas ontstaan, waar bestaat het uit en op welke manier biedt het inzicht? Het daadwerkelijke gebruik van de tool en de resultaten die het heeft opgeleverd voor vraagstukken in onder andere de zorg, het toerisme, het onderwijs en de chemie, licht Wina Smeenk in deze video toe.
Klimaatverandering, woningtekort, krapte op de arbeidsmarkt – zomaar een handjevol issues van deze tijd. Problemen die zo groot en complex zijn dat je ze als enkele partij niet oplost. Alleen door veel verschillende stakeholders te laten samenwerken, maak je een kans. Klinkt logisch, maar hoe doe je dat? Wina vertelt in een interview in Pit Magazine over de ontwikkeling van co-designprocessen op maat, bedacht om elkaar ten volste te zien en begrijpen. En om samen vooruit te komen. Lees het volledige interview op pagina's 23-27.
"Het Co-Design Canvas is een flexibel sjabloon dat als leidraad dient om projecten met veel stakeholders in goede banen te leiden. Dat begint met openheid. Inzicht in elkaars doelen, belangen, macht en vermogen. Deze empathische benadering zorgt ervoor dat je van individuele belangen tot een gezamenlijk verlangen komt."
Hoe verschuif je als ondernemer de focus op winst en groei naar het toevoegen van waarde op economisch, ecologisch en maatschappelijk gebied? Met wie moet je samenwerken? En wat zijn de eerste stappen die je kunt nemen? Bij deze vraagstukken komt het Co-Design Canvas uitstekend van pas. Wina gaat in deze podcast met associate lector Gerry Kouwenhoven in gesprek over hoe deze praktische tool uitkomst biedt bij innovatieve samenwerkingen van ondernemers. In deze aflevering van Onderzoekers over de Toekomst hoor je meer over het ondernemen van de toekomst.
Dit eerste prototype van het Co-Design Canvas en de bijbehorende handleiding (Smeenk, Bertrand & Köppchen, 2020) is ontwikkeld in het project SISCODE H2020. Lees hier meer over de ontwikkeling van het Canvas tijdens dat project. In 2023 is een nieuwe versie van het Canvas gepubliceerd (zonder handleiding).
Het Canvas verbindt mensen en ideeën, maakt gebruik van collectieve kennis en laat mensen samen aan de slag gaan. Het Canvas is een instrument dat ondersteunt bij het faciliteren van een open en transparante dialoog.
Dit praktische boek van Wina Smeenk (2023), uitgegeven in het Engels door BIS, introduceert het praktische Co-Design Canvas en de bijbehorende handleiding als een eenvoudig te gebruiken hulpmiddel. Het boek legt uit wat co-design inhoudt, hoe het Canvas kan worden toegepast en geeft voorbeelden van het gebruik in de realiteit.
Dit artikel van Wina Smeenk (2023), gepubliceerd in het International Journal of Design, introduceert het empathische Co-Design Canvas als een intermediate-level kennisproduct. Het is gebaseerd op een bestaand theoretisch raamwerk, een empirische case studie en verschillende ervaringen in het onderwijs en de praktijk.
Inholland Academy biedt de praktijkgerichte post-hbo module Co-Design Canvas aan. Tijdens deze module maak je kennis met de tool en leer je deze toe te passen. Na afloop beheers je niet alleen de onderliggende principes en het gebruik van het Canvas, maar ontwikkel je ook praktijkgerichte strategieën, verbeter je samenwerking en communicatie binnen je projecten en stimuleer je de maatschappelijke impact daarvan.
