Kansengelijkheid staat in het onderwijs hoog op de agenda. Kansen van leerlingen lopen nog teveel uiteen. Bovendien is het lerarentekort het grootst op plekken waar leraren het hardst nodig zijn. Welke taak heeft de Inholland pabo (Leraar Basisonderwijs) in het laten kennismaken van studenten met nieuwe contexten en om welke begeleiding vraagt dat?
Het lectoraat De Pedagogische Opdracht onderzoekt in verschillende contexten wat de praktijk van het onderwijs inhoudt voor (toekomstige) leerkrachten. Die contexten zijn heel uiteenlopend, denk aan kinderen die opgroeien in armoede of in gezinnen waar veel stress is vanwege conflicten of verslaving. Een ander voorbeeld zijn kinderen die opgroeien in sterk religieuze contexten.
Tijdens hun opleiding lopen pabo-studenten stage en maken zij deel uit van een leerteam. Een leerteam bestaat uit een groep studenten die samenwerken en leren op een basisschool. Ze worden begeleid door een lerarenopleider van de hogeschool en de praktijk. Het lectoraat wil achterhalen welke rol leerteams kunnen spelen in het samen opleiden tot leerkrachten die bijdragen aan kansengelijkheid in diverse schoolcontexten.
Met dit onderzoek verkennen we hoe studenten het ervaren om in een onbekende context stage te lopen en hoe zij hun handelen leren afstemmen op deze schoolcontext (contextbewustzijn). Vervolgens doen we aanbevelingen over hoe de Inholland pabo kansengelijkheid en contextbewustzijn kan verweven in het opleidingscurriculum en hoe we de kracht van het leerteam hierin optimaal kunnen benutten.
Het lectoraat De Pedagogische Opdracht start met in kaart brengen hoe het contextbewustzijn van de studenten in de leerteams aangesproken kan worden. We brengen dit voor elke pabolocatie van Hogeschool Inholland in beeld. De verschillende locaties hebben namelijk samen met de praktijk een eigen aanpak ontwikkeld.
Ten tweede doen we een praktijkgericht onderzoek naar een specifieke casus. We richten ons hierbij op een leerteam waarin studenten stagelopen in een voor hen nieuwe en uitdagende schoolcontext.
"We verkennen hoe we de onderzoekende blik van de student kunnen aanscherpen zodat die bewust kan inspelen op de context.”
Studenten van de Inholland pabo vormen leerteams van Texel tot Zeeland. Inholland leidt in deze regio’s dus studenten op in uiteenlopende contexten. Om gelijke kansen te kunnen bieden aan leerlingen in al deze contexten, is het van belang dat toekomstige leerkrachten leren hoe zij verschillende contexten kunnen duiden. Een belangrijke stap daarin is dat zij analyses leren maken van de sociaal-culturele en economische context van de school om vervolgens op basis van deze inzichten adaptief te handelen. Belangrijk is dus dat leerkrachten oog hebben voor wat leerlingen in die specifieke context van hen nodig hebben. Waar komen deze leerlingen thuis bijvoorbeeld mee in aanraking en waarmee juist niet? Wat ziet een leerkracht in opleiding in de klas gebeuren en welke contextuele verklaringen zoekt die hiervoor? Kortom, we onderzoeken hoe we de onderzoekende blik van de student kunnen aanscherpen, zodat deze bewust kan inspelen op de context.
Samen leren in context
Bovendien participeren studenten bij Inholland met de ontwikkeling naar Samen Opleiden steeds vaker in een leerteam. In het leerteam - een collectief van medestudenten en lerarenopleiders uit de praktijk & hogeschool - brengt iedereen eigen ervaring, kennis en houding ten opzichte van de context mee. Hoe kunnen studenten leren van elkaars ervaringen in diverse contexten? Welke rol kan de schoolopleider die de context door en door kent hierin spelen en de lerarenopleider van de hogeschool?
Het is van belang om beter zicht te krijgen op de nieuwe werkwijzen binnen Samen Opleiden en deze inzichten te delen.
Met de inzichten van dit onderzoek wil het lectoraat De Pedagogische Opdracht:
Hogeschool Inholland werkt samen met basisscholen in verschillende regio’s waar studenten stagelopen en deel uitmaken van een leerteam. Het leerteam waar wij onderzoek naar doen, wordt gevormd in een grootstedelijke context; een wijk waar het lerarentekort groot is en de kansen van leerlingen onder druk staan. De onderzoeker zal als medeontwerper meedenken over de opzet en invulling van het leerteam.
Studenten vangen hun ervaringen met deze nieuwe context in dagboekfragmenten. Voor de studenten is dit een krachtig reflectiemiddel en voor het onderzoek levert het data op. Vervolgens onderzoeken we hoe deze fragmenten van betekenis worden voorzien in de driehoek van medestudenten, de schoolopleider en lerarenopleider van het instituut. Op welke thema’s is er behoefte om te reflecteren in het collectief? Wat levert het uitwisselen in het collectief de studenten op? Studenten spelen dus een actieve rol in dit onderzoek. De onderzoeksactiviteiten passen in hun curriculum en zullen direct bijdragen aan hun professionalisering en die van de lerarenopleiders.
