Honingbijen hebben het erg moeilijk. Vele bijen sterven onder andere vanwege tekort aan voedsel en door toedoen van bestrijdingsmiddelen in de landbouw. Maar de allerbelangrijkste reden is een parasiet, de Varroamijt. Deze mijt parasiteert op de volwassen bij en in het broed van de bijen. Daarbij worden ook nog eens vele ernstige virale ziekten overgebracht. Gelukkig zijn er ook bijen die resistent zijn tegen de Varroamijt. Maar het is alleen heel moeilijk om die bijen te telen.
Met het project Duurzame Bestrijding van de Varroamijt in de Nederlandse bijenhouderij proberen we antwoord te geven op de volgende vragen:
Met deze informatie willen we een DNA marker ontwikkelen om zo voor elke imker de teelt van Varroa-resistente honingbijen mogelijk te maken.
De hogescholen Inholland en Van Hall Larenstein hebben een consortium gevormd waaraan een RAAK-PRO subsidie is toegewezen. In het consortium zorgt de bijenhoudersstichting Arista Bee Research voor bijenvolken die volledig resistent zijn tegen de Varroamijt en voor volken die absoluut niet resistent zijn tegen de Varroamijt.
DNA van honingbijen uit de verschillende bijenvolken wordt geïsoleerd. In samenwerking met Bejo Zaden wordt van het DNA de basevolgorde bepaald. Samen met de WUR worden de DNA-data geanalyseerd op verschillen. De DNA-verschillen worden vervolgens bij Hogeschool Van Hall Larenstein onderzocht in bijen uit de verschillende volken die verschillend gedrag vertonen. Als zo bewezen is dat bepaald Varroa-resistent gedrag gekoppeld is aan bepaalde DNA-variaties, worden DNA-assay opgezet waarmee imkers hun eigen bijen kunnen testen op DNA met de gewenste Varroa-resistentie karakteristieken.
Studenten in jaar twee en drie worden op twee manieren betrokken bij het project. Zo voeren ze DNA-isolaties en DNA-merker ontwikkelopdrachten uit in het moleculair biologische lab. Daarnaast is het analyseren van de DNA-data met bioinformatica een steeds belangrijkere vaardigheid voor studenten. Dit project zorgt voor een ruime hoeveelheid data voor analyses.
Arista Bee Research is een stichting die in heel West-Europa enthousiaste imkers heeft die teelt van Varroa-resistente bijen nastreeft, zodat imkers bijen kunnen houden zonder chemische bestrijding van de Varroamijt te moeten doen. Bejo Zaden is een zaadveredelaar die eigen imkers in dienst heeft voor de bestuiving van de gewassen. Bejo Zaden (en alle andere agrarische bedrijven die afhankelijk zijn van bestuiving door honingbijen) heeft qua bedrijfsvoering belang bij bijen die niet meer chemisch bestreden hoeven te worden. Tenslotte is de Nederlandse BijenhoudersVereniging betrokken om de verworven kennis onder imkers te verspreiden.
In ieder geval een DNA database die als basis kan dienen voor verder onderzoek naar Varroa-resistentie, maar vermoedelijk ook één of meerdere DNA-markers waarmee elke imker voor slechts een tiental euro’s kan bepalen of zijn volken goede Varroa-resistentie hebben om verder mee te telen. Ook inzicht in het specifieke gedrag van de Varroa-resistente honingbij is erg waardevol.
