De biodiversiteit gaat over de hele wereld achteruit (WWF, 2018). Ook insecten hebben het moeilijk. In onderzoek naar trends in insectenpopulaties in Duitse natuurgebieden is gebleken dat in 27 jaar de biomassa met 75% is afgenomen (Hallman et al., 2017). Nederland is in deze helaas geen uitzondering (Hallman et al., 2017). Ondanks dat dit door velen als algemeen feit wordt gezien, zijn er nog veel onduidelijkheden over de verwachtte trends.
Inzichten in biodiversiteitstrends zijn echter heel waardevol voor beleidsmakers, onderzoekers en ondernemers om op te kunnen anticiperen en in mee te denken en bewegen. Een onderliggende reden waarom trends moeilijk te voorspellen zijn, is het gebrek aan grootschalige meerjarige data.
Het doel van het project is het ontwikkelen en in het onderwijs verankeren van simpele, langjarig vol te houden en daarmee duurzame ecologische monitoringstechnieken. De nadruk ligt hierbij op insecten, planten, en vleermuizen, mede omdat insecten afhankelijk zijn van planten, en vleermuizen van insecten. Samen geven zij een goed beeld van de biodiversiteit in een omgeving.
Een consequente eenduidige aanpak in het monitoren van biodiversiteit op een grotere schaal draagt ten eerste bij aan het inzichtelijk maken van de trends en ten tweede bij aan het beoordelen van de effecten van ons handelen. De technieken moeten toepasbaar zijn door studenten en bewoners. Het is van belang niet alleen technieken te ontwerpen, maar ook procedures/protocollen die ervoor kunnen zorgen dat er langjarig gemonitord wordt. Deze gegevens zijn zowel in het onderwijs als in het werkveld te gebruiken.
In een doorontwikkeling van het project streven we ernaar om een Citizens Science tool te ontwikkelen, die inwoners in Nederland in staat stelt om actief bij te dragen aan het monitoren van biodiversiteit in de omgeving. Hiermee vergroten we de schaal van de dataset en wordt het enthousiasme en draagvlak voor biodiversiteit in de directe omgeving vergroot. Door informatie direct in de tool terug te koppelen, voelen de inwoners zich betrokken bij de ontwikkelingen, zullen ze meer willen bijdragen en creëren we hiermee een positieve feedbackloop.
Dit project levert een meerjarige biodiversiteitsdatabase op die kan worden gebruikt om trends te analyseren en als basis dient voor verdere schaalvergroting. Deze database wordt inzichtelijk gemaakt middels online geografische informatietools, zodat kennis snel gedeeld kan worden en draagvlak snel vergroot.
Daarnaast levert het een pakket aan methodieken op die bij andere projecten en situaties in te zetten is om een beeld te schetsen van de biodiversiteit. Deze kennis is van enorme waarde voor het werkveld om bijvoorbeeld effecten van biodiversiteit op verschillende aspecten van de leefomgeving te kunnen testen en zo de ondersteunende ecosysteemdienst te onderbouwen. Ook zouden effecten van ruimtelijk ingrepen en agrarisch beleid in real-time kunnen worden getest. Op dit moment zijn er een vijftal kennisclips in ontwikkeling waarmee de monitoringsprotocollen aan studenten en bewoners wordt uitgelegd.
Onderstaande kennisclips zijn onderdeel van het Kenniscentrum Natuur en Leefomgeving-project Duurzame biodiversiteitsmonitoring. Hieronder de tot dusver beschikbare kennisclips:
