Nederland staat voor forse uitdagingen in de transitie naar duurzame en circulaire landbouw. De productie van ons voedsel zal veranderen en het overstappen van dierlijke naar alternatieve eiwitbronnen speelt hierin een rol. De productie van waterlinzen (onder gecontroleerde omstandigheden gekweekt eendenkroos) is interessant vanwege de hoge nutritionele waarde en een relatief snelle en gemakkelijke kweek.
In het tweejarige onderzoek ‘Duurzame eiwitten: Eendje meer’ willen we kennis en kunde omtrent eiwit uit waterlinzen verbeteren, zodat grootschalige toepassing in voedingsmiddelen rendabel wordt. Een uitdaging is dat het eiwit een bijsmaak heeft en ook de kleur niet optimaal is om breed toegepast te kunnen worden in voedingsmiddelen. Daarbij is meer informatie over de verteerbaarheid van het eiwit wenselijk.
Belangrijk is hoe waterlinzen voedselveilig kunnen worden verkregen en, bijvoorbeeld door het toepassen van fermentatieprocessen, in high-end voedingsproducten kunnen worden toegepast. Deze vraag sluit aan op actueel onderzoek en onderwijs over food safety, productdesign en productontwikkeling.
Hoe kunnen we waterlinzen duurzaam en op grote schaal produceren en verwerken, zodat deze een economisch levensvatbare en aantrekkelijke eiwitbron vormen voor toepassing in voedingsmiddelen? Deze vraag staat centraal in dit onderzoeksproject.
In het project werken vijf hogescholen samen die onderwijs aanbieden waarin onderzoek en innovatie op het gebied van agrifood een prominente plek inneemt. Vanuit Inholland werken we hierin samen met Aeres Hogeschool (penvoerder), HAS green academy, Hogeschool Van Hall Larenstein en Hanze. Daarbij zijn meerdere mkb’s en netwerk- en brancheorgansaties op het gebied van agri en food aangesloten. Op de website Duurzame Eiwitten lees je meer over de eiwittransitie en vind je verhalen en inzichten van alle aangesloten hogescholen.
De onderzoekers van Food, Health & Technology richten zich in dit project op de disseminatie van alle ontwikkelingen rondom ‘Duurzame eiwitten: Eendje meer’. Daarbij zijn we verantwoordelijk voor de maximale doorwerking van de (tussen)opbrengsten van het onderzoek, zowel binnen het consortium als naar de buitenwereld (de maatschappij in de volle breedte). Dit doen we in nauwe samenwerking met penvoerder Aeres Hogeschool en de Food Innovation Community Amsterdam (FICA).
We dragen daarnaast ook bij aan onderzoek naar de functionele, nutritionele, en sensorische eigenschappen en toepassing van waterlinzen in voedingsproducten. Onderzoekers, docenten en studenten Food Commerce & Technology nemen actief deel in het onderzoeksproject.
"Waterlinzen hebben niet alleen een hoog eiwitgehalte, maar ook een veel hogere opbrengst per hectare dan vergelijkbare eiwitbronnen, zoals veldbonen en soja. Het plantje groeit namelijk heel snel. In dit project zoeken we naar een manier om waterlinzen op grote schaal in Nederland te telen, zodat we niet meer afhankelijk zijn van bijvoorbeeld soja uit de Amazone."
Vorige generaties hadden hun eigen problemen op te lossen – na de tweede wereldoorlog was dat bijvoorbeeld ‘nooit meer honger’. Maar de huidige generaties, die nog een hele toekomst voor zich hebben, staan voor nieuwe uitdagingen. Willen we Nederland duurzaam en gezond voeden, dan is het belangrijk in het beroepsonderwijs actuele vraagstukken aan te kaarten op een manier waarbij studenten actief betrokken worden bij het oplossen daarvan.
Door het onderwijs te laden met onderzoeksvragen die nu spelen, maken we het actueel en aantrekkelijk. Studenten waarderen het beter om in stages of projectgroepen te worstelen met 'echte vraagstukken die nu om oplossingen roepen’ dan klassikale kennisoverdracht. Het werkt motiverend als die vragen dan ook nog eens onze gezondheid, de toekomst van ons land en die van de aarde aangaan.
Bij 'eendenkroos' denkt men niet snel aan voedingstoepassingen, maar als we dit als waterlinzen food-grade kunnen telen, zetten we een belangrijke stap. Dan kunnen we rond thema’s als voedselveiligheid, productdesign en productontwikkeling een beroep doen op de creativiteit van de studenten en hun begeleiders die als experts zelf ook er veel van opsteken.
Vijftien bedrijven uit de agrifood sector zijn aangesloten bij het project als consortium- of netwerkpartner. Deze bedrijven zijn geïnteresseerd in het telen en/of verwerken van waterlinzen voor voedingsmiddelen. Zij hebben actief meegedacht over het onderzoeksonderwerp, aangegeven waar hun behoeften en uitdagingen liggen op dit gebied en stellen hun eigen kennis, ervaring, expertise en faciliteiten ter beschikking.
Een aantal bedrijven speelt een rol in de begeleiding van studenten die een project uitvoeren als onderdeel van ‘Duurzame eiwitten: Eendje meer’. Naast de al aangesloten partners worden ook andere netwerken van het consortium geïnformeerd over het onderzoeksproject en de resultaten door middel van events en andere communicatie-uitingen.
De verwachte resultaten van het onderzoeksproject zijn het uitbreiden van kennis en ervaring op het gebied van het telen en verwerken van waterlinzen in voedingsmiddelen voor humane consumptie. Meer specifiek verwacht het project het volgende op te leveren:
Het eerste werkpakket (duurzame grootschalige teelt) heeft als doel het ontwikkelen van een grootschalig en industrieel productiesysteem voor biomassa op basis van waterlinzen in het Nederlandse klimaat. Hiertoe wordt de economische haalbaarheid en milieu-impact inzichtelijk gemaakt in de vorm van een business case en Life Cycle Assesment.
Het tweede werkpakket (procestechnologische bewerking van eiwitrijke biomassa) heeft als doel het omzetten van de biomassa naar eiwitrijke voedingsingrediënten waarbij rendabele bewerkingstechnieken onderzocht worden om waterlinzen veilig, aantrekkelijk en breed beschikbaar te maken als (nutritionele) eiwitbron.
Het derde werkpakket (funtionele, nutritionele en sensorische eigenschappen en toepassing in gezonde high-end voedingsproducten) heeft als doel om inzicht te krijgen in de eigenschappen van eiwitrijke voedingsingrediënten op basis van waterlinzen die van belang zijn voor een door de consument aanvaardbaar gezond voedingsproduct.
Het vierde werkpakket (disseminatie van alle ontwikkelingen rondom ‘Duurzame eiwitten: Eendje meer’) heeft als doel de maximale doorwerking van de (tussen)opbrengsten van het onderzoek zowel binnen het consortium als naar de buitenwereld. Agri- en foodstudenten en consumenten maken kennis met de mogelijkheden voor het telen en verwerken van waterlinzen in voedingsmiddelen voor consumenten.
De Inholland-onderzoekers werken in dit onderzoek samen met Eric de Bruin (Aeres Hogeschool), Lizette Oudhuis (Hogeschool Van Hall Larenstein), Mike van’t Land (HAS green academy) en Janneke Krooneman (Hanze).
