Een onderzoeksproject over de rol van identiteitsnetwerken bij maatschappelijke participatie en sociale mobiliteit van Amsterdamse jongeren met een migratieachtergrond
Identiteitsnetwerken, zoals islamitische studentenverenigingen of multiculturele jongerenorganisaties, zijn in potentie krachtige actoren en partners in de strijd tegen ongelijkheid. Ze kunnen voor hun leden sociale mobiliteit en participatie in besluitvormingsprocessen bewerkstelligen. Ook kunnen ze bijdragen aan veerkracht in moeilijke omstandigheden, zoals de COVID-situatie.
Tegelijkertijd kunnen identiteitsnetwerken zelfbeschikking en mobiliteit juist in de weg staan, en segregatie en stereotypering versterken. Gemeenten en onderwijsinstellingen worstelen met de keuze tussen generiek beleid en doelgroepenbeleid, en met de vraag hoe zij kunnen samenwerken met identiteitsnetwerken .
Hoe kunnen we de rol begrijpen die deze netwerken spelen voor leden en niet-leden? En welke rol kunnen (en willen) deze netwerken spelen als actoren en partners in de aanpak van ongelijkheid?
Inholland werkt samen met de Vrije Universiteit, Hogeschool van Amsterdam, Diversity Talks en ECHO middels een kwalitatief actieonderzoek onder georganiseerde netwerken van jongeren met etnische minderheidsidentiteit. De ontwikkeling van de onderzoeksvraag en aanbevelingen, evenals de dataverzameling, vindt plaats met en bij de participerende netwerken. De dataverzameling vindt plaats door middel van meerdere diepteinterviews en focusgroepgesprekken met leden en niet-leden van biculturele en multiculturele verenigingen in Amsterdam.
Studenten hebben een belangrijke rol in dit onderzoek en voeren een groot deel van de interviews uit. Twee afstudeeronderzoeken vormen onderdeel van dit project. Naast de interviews en analyse ontwikkelen we een interview- en discussion pack. Deze zijn ook toepasbaar voor jongeren en netwerken buiten dit project.
"Het is belangrijk voor zowel de arbeidsmarkt als het maatschappelijk debat om inzicht te krijgen in multiculturele netwerken en hun bijdrage aan personen met een migratieachtergrond."
Voor het onderwijs is het van groot belang te weten welke rol identiteitsnetwerken voor jongeren kunnen spelen in de participatie, sociale mobiliteit en gevoel van thuishoren van studenten. Het onderwijs worstelt soms met de keuze tussen generiek of specifiek doelgroepen-beleid, ook als het gaat om student communities. Voor studiesucces en studentenwelzijn is een thuisgevoel en het gevoel erbij te horen een belangrijke factor. Studenten met een migratieachtergrond voelen zich niet altijd thuis bij de bestaande, traditionele studie- en studentenverenigingen. Deze netwerken kunnen een rol spelen in hun sociale contacten en persoonlijke en professionele ontwikkeling.
Zoals gezegd, is in dit project sprake van een kwalitatief actieonderzoek waarbij de ontwikkeling van de onderzoeksvraag en aanbevelingen, evenals de dataverzameling, plaatsvindt met en bij de participerende netwerken. Onderdeel van het project is de interactie tussen netwerken, instellingen en beleidsmakers. Zij formuleren daarin samen antwoorden en geschikte benaderingen, en zetten mogelijk eerste stappen naar een duurzame samenwerking.
Voor beleidsmakers en (onderwijs)instellingen biedt dit onderzoek praktische richtlijnen en aanbevelingen in een policy brief en instrumenten (zoals een beslisboom of afwegingskader). Zo kunnen we tot een weloverwogen aanpak komen in de strijd tegen ongelijkheid, betreffende vormen van samenwerking met identiteitsnetwerken en afwegingen voor doelgroepenbeleid.
Netwerken kunnen met de inzichten en het discussion pack bewuster hun doelen en aanpak bepalen en articuleren, en afwegingen maken tussen eigenheid en aanpassing, en tussen institutionele samenwerking en onafhankelijkheid. Het project bevordert verbinding tussen de netwerken en versterkt hun positie in besluitvormingsprocessen.
De betrokken kennisinstellingen (VU, HvA, Inholland) werken aan gelijke kansen binnen de instellingen waarbij minderheidsstudenten hun agency/self-efficacy versterken en hun eigen identiteit definiëren en inzetten (zie ook OECD, 2019; de Jong e.a., 2019). De resultaten zijn hierbij direct toepasbaar, bijvoorbeeld in de manier waarop instellingen studentennetwerken betrekken en andere vormen van identiteitskapitaal inrichten, zoals Summerschools met doelgroepenbeleid.
De maatschappelijke partners (Diversity Talks, ECHO) werken deels met doelgroepenbeleid. De opgedane kennis helpt hen een nog gerichtere bijdrage te leveren aan een inclusieve aanpak van ongelijkheid in hun rollen als uitvoerende, adviseur en platform, en hun meerwaarde nog scherper te articuleren.
"Voor studenten met een migratieachtergrond kunnen multiculturele netwerken een belangrijke steppingstone vormen voor zelfontwikkeling, identiteit en arbeidsmarkttransitie. Het is daarom van groot belang om deze netwerken te onderzoeken."
Identiteitsnetwerken richten zich op doelgroepen met een minderheidsidentiteit en worden vaak beschouwd als vormen van segregatie of onwil om aan te passen. In deze podcast verkennen we de waarde van identiteitsnetwerken aan de hand van dit onderzoeksproject naar de rol van identiteitsnetwerken onder Amsterdamse jongeren met een migratieachtergrond. Met gastsprekers Marieke Slootman, onderzoeker aan de VU en INHolland en Rumeysa Unal, Inclusion, Diversity & Equity Specialist bij KPMG.
Download de onderzoeksposter via onderstaande button. Daarop lees je meer over het centrale vraagstuk en de eerste bevindingen.
