Binnen diverse hogescholen wordt geëxperimenteerd met flexibilisering en zelfsturing. Bijvoorbeeld door studenten zelf te laten kiezen hoe zij bewijzen dat ze leerdoelen hebben gehaald, of door onderwijs meer modulair te maken. Studenten kunnen steeds vaker kiezen wat, wanneer, waar of hoe ze leren, en soms zijn er keuzemogelijkheden op meerdere van deze vlakken.
Succesvol flexibel en zelfsturend leren vraagt om een complexe balans tussen structuur en autonomie. We willen daarbij een passend antwoord op individuele studentenbehoeften en gewaarborgde onderwijskwaliteit. Een duidelijke verdeling van verantwoordelijkheden tussen studenten en docenten is ook belangrijk, om te voorkomen dat er sprake is van stuurconflict, waarbij student en docent beiden keuzes maken die misschien niet bij elkaar passen, of stuurloosheid, waarbij niemand keuzes maakt.
Dit project heeft als doel studenten de houding en vaardigheden te geven om hun eigen leerpaden te ontwerpen. Hierbij ontwikkelen we een ontwerpsjabloon, dat duidelijkheid biedt over de flexibiliteit van het onderwijs, de ontwikkeling van studenten als zelfsturende lerenden, en waar studenten (steeds meer) zelf verantwoordelijk kunnen zijn voor onderwijsontwerp. Door het gebruik van dit sjabloon ontwikkelen studenten zich geleidelijk tot zelfsturende lerenden, wat bijdraagt aan succesvol leren in flexibel onderwijs en daarbuiten, ter ondersteuning van levenslang leren.
Dit onderzoeksproject van het lectoraat Studiesucces is gesubsidieerd via een Comenius Senior Fellow beurs.
In dit onderzoek willen we:
We maken gebruik van een Design Based Research aanpak, met focus op ontwikkelingsgerichte vragen en opbrengsten (Plomp & Nieveen, 2013). Het Design Based Research-project bestaat uit een voorbereidende fase, een ontwikkelfase en een assessmentfase. Tijdens de voorbereiding brengen we de behoefte, de context en de reeds beschikbare kennis in kaart. Vervolgens ontwikkelen we in de ontwikkelfase diverse prototypes in iteraties. Deze testen we op relevantie, logica van het ontwerp, bruikbaarheid en verwachte effectiviteit. In de assessmentfase testen we de eindversie op effectiviteit. Voor al deze doelen gebruiken we diverse methodes, zoals literatuuronderzoek, (focusgroep)interviews, observaties en quasi-experimenten.
Overlap in onderwijsflexibiliteit en bekwaamheid student
"Studenten ontwikkelen zich geleidelijk tot zelfsturende lerenden, wat bijdraagt aan succesvol leren in flexibel onderwijs en daarbuiten, ter ondersteuning van levenslang leren."
Het Nederlandse hoger onderwijs streeft naar flexibilisering om onderwijs toegankelijker en aantrekkelijker te maken voor een diverse groep studenten, rekeninghoudend met veranderende arbeidsmarktbehoeften. Daarbij verschuift de focus van docent-gestuurd naar student-gecentreerd en zelfs student-gestuurd onderwijs. Een uitdaging is het vinden van de juiste balans tussen structuur en autonomie, waarbij alle studenten tegelijk veilig kunnen oefenen met het maken van keuzes, zonder gevaren voor onderwijskwaliteit. Met dit onderzoek draagt het lectoraat Studiesucces bij aan een oplossing voor deze puzzel.
Voor dit onderzoek werken we samen met de Pabo-opleidingen van Inholland, waar op dit moment een curriculumherziening plaatsvindt. Het is de expliciete wens om studenten drie leerpaden aan te bieden: voorgestructureerd, gemengd en zelfgestuurd, en dit af te stemmen op de mate van stuurkracht van de student. Daarbij betrekken we studenten, docenten en andere onderwijsprofessionals.
We willen in dit onderzoek een ontwerpsjabloon ontwikkelen voor flexibel en zelfgestuurd leren voor de Pabo-opleidingen van Inholland. Het ontwerpsjabloon combineert op welke manieren een onderwijsonderdeel flexibel is, bijvoorbeeld of er zelf leeractiviteiten of bronnen en materialen gekozen kunnen worden, met informatie over hoe ontwikkeld een student al is bij het zelf keuzes maken over die onderdelen. Het samenbrengen van die twee laat zien waarmee een student kan oefenen in een bepaald onderwijsonderdeel. Ook richten we ons op de ontwikkeling van ontwerpprincipes voor flexibel en zelfgestuurd leren.
Het lectoraat Studiesucces ondersteunt ontwikkelteams van de pabo bij het ontwikkelen van kwalitatief goed, flexibel en zelfgestuurd onderwijs. Daarnaast is het de bedoeling dat het instrument en de ontwerpprincipes bruikbaar zijn voor andere opleidingen binnen en mogelijk ook buiten hogeschool Inholland.
