Dit project richt zich op de maatschappelijke uitdaging van toenemende individualisering als gevolg van digitalisering. Immersieve ervaringen (IX) en extended reality (XR) technologieën, zoals virtual reality (VR) en augmented reality (AR), worden steeds gangbaarder in onze samenleving. IX geven gebruikers het gevoel volledig deel uit te maken van een virtuele of gemengde omgeving. XR is een overkoepelende term voor technologieën als VR en AR.
Hoewel XR-technologieën zoals VR en AR talloze mogelijkheden bieden, bestaat ook het risico dat ze sociale isolatie en polarisatie versterken. Gebruikers kunnen zich volledig terugtrekken in op maat gemaakte, individuele virtuele werelden, waardoor het contact met andersdenkenden of de fysieke sociale omgeving afneemt. Dit kan bestaande sociale bubbels versterken en ertoe leiden dat mensen zich minder betrokken voelen bij de samenleving als geheel.
In dit project onderzoeken we hoe IX en XR kunnen bijdragen aan het versterken van verbondenheid en gemeenschapsgevoel in een steeds verder geïndividualiseerde samenleving. Door samenwerking tussen onderzoek, onderwijs en het werkveld, ontwikkelen we toepassingen en technieken die publieke waarden zoals inclusiviteit, empathie en collectiviteit centraal stellen in XR-omgevingen. In dit project richten we ons op:
We onderzoeken allereerst de impact van XR-technologie op collectiviteit en sociale cohesie via een literatuurstudie. Samen met Another Kind of Blue (AKOB), een dansgezelschap, onderzoeken we hoe XR kan worden ingezet voor de artistieke beleving van een dansvoorstelling. Studenten van de Immersive Environments Minor (IEM, Hogeschool van Amsterdam) en de Emerging Tech Minor (ETM, Inholland) werken vervolgens aan XR-oplossingen die collectieve ervaringen bevorderen. We organiseren hiervoor workshops en andersoortige experimenten om te onderzoeken hoe collectieve belevingen kunnen worden geïntegreerd in XR-ervaringen.
Het doel is om de uitkomsten van dit onderzoek te publiceren in wetenschappelijke en vakgerichte tijdschriften. Daarnaast ontwikkelen we onderwijsmateriaal waarin gemeenschapsgevoel in XR-omgevingen centraal staan. Zo zorgen we ervoor dat de onderzoeksresultaten terechtkomen bij nieuwe generatie professionals en leiden tot concrete toepassingen in de creatieve sector. Hiervoor is de samenwerking tussen studenten, onderzoekers en professionals in dit project van groot belang.
"Technologie moet verbinden, niet isoleren. Dit project laat zien hoe we XR kunnen inzetten voor collectieve beleving en betekenisvolle belevingen"
Met dit project bereiden we studenten voor op een toekomst waarin XR-technologieën een steeds grotere rol spelen in de creatieve sector. Door deel te nemen aan onderzoek en praktijkprojecten leren studenten onder andere hoe ze XR kunnen ontwerpen, zonder collectieve beleving en verbondenheid uit het oog te verliezen. Ze leren rekening houden met ethische en maatschappelijke vraagstukken rond digitale technologieën. En ze leren interdisciplinair samenwerken aan innovatieve projecten.
De kennis en ervaring uit het project delen we breed via open-access platforms zoals DORP (Design Thinking Open Resources Platform). Daardoor hebben toekomstige studenten en professionals toegang tot de ontwikkelde inzichten.
We betrekken diverse partners in dit project. AKOB deelt praktijkervaringen en ontvangt inspirerende XR-ontwerpen vanuit het project. Industrie-experts voorzien de studenten van feedback. We delen de resultaten ook binnen het netwerk van CoE CI en daarbuiten om zo de opgedane kennis breder toegankelijk te maken en bij te dragen aan innovatie in de creatieve industrie.
Het project levert verschillende resultaten op die zowel wetenschappelijk als praktisch van aard zijn. We verwachten wetenschappelijke output in de vorm van literatuurstudies, onderzoeksartikelen en whitepapers over collectiviteit in XR. Daarnaast ontwikkelen we praktische toepassingen, zoals concrete XR-ontwerpen die getest en toegepast worden in de praktijk, bijvoorbeeld in performances van AKOB.
Ook dragen we bij aan onderwijsinnovatie door het ontwikkelen van nieuw curriculum en onderwijsmateriaal rond immersieve ervaringen. Daarmee bereiden we studenten voor op de ethische en maatschappelijke aspecten van XR-technologie. Tot slot draagt het project bij aan samenwerking en netwerkuitbreiding, door het versterken van het ecosysteem rondom XR en collectieve belevingen in Nederland.
