Met het project Pilletje hier, Pilletje daar wil het Openbaar Ministerie, vanuit hun programma OMspaces, het gesprek aanjagen en aangaan met jongeren over de maatschappelijke impact van xtc. Dit levert idealiter bij de jongeren bewustwording op over de brede impact van het gebruik en de productie van synthetische drugs op onder meer milieu, gezondheid en veiligheid. Hbo- studenten gaan in dit project met dit vraagstuk aan de slag en ontwikkelen concepten die bijdragen aan het zichtbaar en bespreekbaar maken van de maatschappelijke impact van xtc. In complexe vraagstukken is intensief, creatief en participatief samenwerken met betrokkenen essentieel – hierbinnen zijn soft skills zoals empathie nodig voor concreet resultaat en impact.
In dit kleine kwalitatieve onderzoek door het lectoraat Societal Impact Design hebben we het Empathie kompas (Smeenk, 2019) gebruikt om te onderzoeken en visualiseren hoe studenten van verschillende hogescholen begrip ontwikkelden voor het maatschappelijk vraagstuk rondom synthetische drugs tijdens hun deelname aan het project Pilletje hier, Pilletje daar. Het Empathie kompas kan studenten en docenten helpen meer begrip te ontwikkelen voor de stakeholders in een complex vraagstuk als dit.
Met dit onderzoeksproject hoopten wij zichtbaar te maken welke impact meedoen aan dit project heeft op de empathie-ontwikkeling van de studenten.
De resultaten van het onderzoek hebben we uitgewerkt in een visual. Daarin is te zien dat er meer begrip voor het vraagstuk en de stakeholders is ontstaan bij de studenten op basis van het delen van eigen ervaringen, het luisteren en sensitief zijn naar anderen, door kritisch te zijn en samen nieuwe inzichten te ontwikkelen.
De visualisatie van de empathie kompassen laat zien dat er in het project door alle groepen veel door het kompas heen bewogen is. De kompassen van de Kunsthogeschool laten zien dat studenten zich in hun project veel op zichzelf en eigen ervaringen hebben gericht en bereid bleken tot het nemen van persoonlijke actie. De andere groepen leken iets minder zelfbewust en proactief. Zij hadden ook minder tijd voor hun project.
Twee concepten werden het meest gewaardeerd door OMspaces. Deze groepen zijn op het Empathie kompas meer naar het midden toe bewogen. Dit betekent dat zij meerdere perspectieven geïntegreerd hebben in hun concepten.
"Mooi en waardevol om met behulp van een geheel andere blik naar ons project te kijken. De visualisatie en het empathiekompas bieden aanknopingspunten, die de studenten nog meer uitdagen goed heen en weer te bewegen op de verschillende ‘assen’!"
We hielden semigestructureerde interviews met 26 deelnemende studenten van verschillende hogescholen en heel diverse opleidingen (HKU, Avans en Hanzehogeschool) voor, tijdens en na het project. De interviews vonden voor het grootste deel plaats per projectgroep in bijeenkomsten op locatie, waarbij sommige binnen één projectweek een concept oplevereden. Anderen werkten een semester of jaar aan het project. Vervolgens zijn hun uitspraken geplot op het Empathie kompas en gevisualiseerd. In de kompassen is te zien waar de uitspraken van studenten voor, tijdens en na het project het meeste lagen. Zo wordt duidelijk zichtbaar welke impact dit project op de studenten had: hoe bewust ze zich zijn over de impact van productie en gebruik van xtc op de maatschappij en betrokkenen.
Door je zowel afwisselend op jezelf en ander(en) te richten (horizontale as), alsook cognitieve processen met affectieve ervaringen af te wisselen (verticale as), ontstaat emotionele interesse in en sensitiviteit voor anderen in het vraagstuk. In empathie ontwikkelen is ook je eigen persoonlijke ervaring van belang en jezelf bewust zijn van je bias (meningen, waarden en aannames). In dit onderzoek kijken we hoe dit de studenten vergaat.
Het ontwikkelen van empathie is een individueel proces, en het groeit in de loop van een samenwerkingsproces (Kouprie & Sleeswijk Visser, 2009; Smeenk et al., 2019). Empathie is het vermogen om begrip en compassie te hebben voor de gedachten, ervaringen en emoties van andere belanghebbenden. Psychologen hebben verschillende meningen over een exacte definitie, maar ze zijn het erover eens dat empathie toeneemt als mensen bewust afwisselend hun aandacht op zichzelf en op anderen richten en ook bewust afwisselen tussen affectieve ervaringen en cognitieve processen (Hess & Fila, 2016; Smeenk 2019).
Empathie is een essentiële soft skill die nodig is om samen impact te ontwerpen voor een veerkrachtige samenleving. Het onderzoek van het lectoraat Societal Impact Design richt zich dan ook op het begrijpen, beschrijven, faciliteren en versterken van co-designprocessen en van de soft skills zoals empathie die hierbinnen nodig zijn voor samenwerking, concreet resultaat en impact. Met de resultaten van dit onderzoek kan het proces van empathieontwikkeling een stap verder worden gebracht. Dit komt het onderwijs ten goede, waarin met verschillende stakeholders in co-design aan oplossingen voor complexe (maatschappelijke) vraagstukken wordt gewerkt, zoals in de living labs.
Het Openbaar Ministerie stimuleert met hun ontmoetingsruimte OMspaces de ondernemende, open en brede blik binnen en buiten het OM, door bijvoorbeeld andere disciplines en invalshoeken te betrekken. Samenwerkingen met ontwerpers, studenten of opleidingen laten zien hoe anderen een complex vraagstuk aanvliegen en welke ideeën dat oplevert. Dit onderzoek geeft het OM als werkveldpartner in het project inzicht in het proces van bewustwording van studenten die met de complexe problematiek rond synthetisch drugsgebruik aan de slag gaan. Ook levert het adviezen op die het Pilletje hier, Pilletje daar project verder kunnen brengen.
What's trippin'? Met die slogan presenteerden studenten van het Urban Leisure & Tourism Lab Amsterdam hun ontwerpen die jongeren bewust maken van de maatschappelijke impact van synthetische drugsgebruik. Ze ontwikkelden hun prototypes in het kader van een door OMspaces uitgeschreven challenge. Op 12 april organiseerde het OM een expositie in het A-lab in Amsterdam Noord, waar studenten van alle deelnemende hogescholen hun ontwerpen toonden (foto: Hannah Bults).
Tijdens de kick-off-bijeenkomst bij het OM leerden Lab-studenten en coaches van het Urban Leisure & Tourism Lab en Citylab Haarlem van de vertegenwoordigers van het OM en politieagent Emile om de randvoorwaarden van het nieuwe project en de wereld achter drugs beter te begrijpen. De uitdaging: hoewel het een polariserend en somber onderwerp is werden de studenten gevraagd om het probleem op een positieve en constructieve manier te benaderen.
"Het is een complex onderwerp. Ons onderzoek en het in gesprek gaan met mensen gaven me inzicht in de sociale en persoonlijke impact van drugs op grote schaal."
