Dit onderzoeksproject is afgerond in januari 2023.
Het doel van Studentonderzoek Diversiteit en Inclusie was om inzicht te krijgen in de wijze waarop studenten binnen het economische domein van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) diversiteit en inclusie typeren en beleven. HvA heeft het thema diversiteit als een van haar beleidsspeerpunten geformuleerd. In het hoger onderwijs is al geruime tijd veel aandacht voor de thema’s diversiteit en inclusie.
Het besef wordt breed gedragen dat aandacht voor diversiteit een gezamenlijk belang betreft, dat het goed is kennis en ervaringen te delen en samen uitgangspunten voor beleid te formuleren. Alleen betekent een diverse onderwijscontext niet automatisch een inclusieve onderwijscontext. Inclusie vereist ook het meenemen van ieders perspectieven als je met elkaar omgaat, bijvoorbeeld in de klas, bij het maken van beleid of bij het ontwikkelen van een nieuw curriculum. Dit onderzoek wilde die perspectieven in kaart brengen.
Het werkveld is het hoger onderwijs en hier werd het onderzoek ook uitgevoerd. Medio 2023 is met de HvA-lectoren Daniel van Middelkoop en Hafid Ballafkih een gezamenlijke publicatie geschreven waarbij de onderzoeken van alle lectoraten zijn gebundeld. Hierdoor is een perspectief mogelijk dat ingaat op die van de studenten en die van de docenten.
Het onderzoek bestond uit twee interviewrondes met studenten en één focusgroepsessie met studenten uit de leerjaren 1, 2 en 4 bij vijf verschillende opleidingen binnen het economische domein van de HvA. Dit zijn de opleidingen Commerciële Economie, Finance en Accounting, AMSIB – (Amsterdam International Business), Bedrijfskunde en HR Management.
Aan de hand van de onderzoeksresultaten heeft het lectoraat Diversiteitsvraagstukken een rapportage gemaakt waarin wordt ingegaan op de belevingen en ervaringen van HvA-studenten en concrete handvatten voor docenten en management voor de vijf deelnemende opleidingen.
Wat is volgens de studenten een diverse en inclusieve hogeschool? Wat zijn voorwaarden om dat te bewerkstelligen? Voelen ze zich thuis? Wat zijn hun ervaringen en belevingen binnen de opleiding waaraan ze studeren als het gaat om het contact met docenten, met medestudenten, de dynamiek tijdens de colleges of de inhoud van het curriculum? Dit rapport geeft hier inzicht in.
Lees belangrijkste aanbevelingen
Het werkveld is het hoger onderwijs en hier werd het onderzoek ook uitgevoerd. Medio 2023 is met de HvA-lectoren Daniel van Middelkoop en Hafid Ballafkih een gezamenlijke publicatie geschreven waarbij de onderzoeken van alle lectoraten zijn gebundeld. Hierdoor is een perspectief dat ingaat op die van de studenten en die van de docenten.
Uit het onderzoek kwamen diverse aanbevelingen naar voren die een stimulans kunnen zijn voor een meer diverse en inclusieve opleiding. Hieronder staan drie belangrijke concrete handvatten voor het hoger onderwijs.
Maak het docententeam meer divers, in de breedste zin van het woord. Studenten in het onderzoek geven aan behoefte te hebben aan meer representativiteit in het docententeam. Zij willen zich kunnen herkennen in hun docenten en dat is lastig met een team aan docenten dat op dit moment redelijk homogeen is.
Maak het docententeam bewuster van het thema diversiteit. Bied daarvoor trainingen of ondersteuning aan op het thema diversiteit en inclusie, zowel inhoudelijk als qua didactiek. Docenten hebben niet alleen een functionele functie, maar zijn ook een duidelijk rolmodel. Er ligt veel verantwoordelijkheid bij docenten als het gaat om het bespreekbaar maken van sensitieve onderwerpen.
Maak tijdens de hele opleiding ruimte voor ontmoeting met verbindende activiteiten naast het standaard onderwijsprogramma. Voor een aantal studenten is het hoger onderwijs de eerste keer dat ze in aanraking komen met een gemêleerde studentpopulatie. Verbinding tussen studenten onderling zorgt voor meer veiligheid in de klas en vergroot het studiesucces, maar versterkt ook de gevoelens van thuisvoelen binnen de opleiding en de HvA.
"Je neemt als docent wel een bepaalde houding aan, waarbij je niet vooringenomen over bepaalde punten lesgeeft. Hoe je communiceert kan indirect tekenend zijn. Ik heb zelf het idee dat de docenten maatschappelijk bewust zijn, en dat zij iedere student als gelijkwaardig behandelen, en dat vind ik heel respectvol."
“Ik vind het heel fijn om over diversiteit en inclusie te praten. Ik vind het belangrijk dat mensen zich kunnen uiten over dit onderwerp en dat het geen taboe meer hoeft te zijn. Heel veel mensen vinden het moeilijk om zich te uiten over een bepaalde groep. Daardoor wordt het onderwerp alleen nog maar lastiger - terwijl dat het eigenlijk niet is.”
