Onze uiensector produceert 1,3 miljoen ton product op jaarbasis. Uientelers en de verwerkende industrie hebben samen met kennisinstellingen een proces ontwikkeld om de grote hoeveelheid aan reststroom die bij de teelt en verwerking ontstaat, te verwaarden. Deze reststroom omvat ruim 0,5 miljoen ton per jaar. De focus ligt op het scheiden van een stroom met voornamelijk eiwitten (27% van de droge stof) en een pulpstroom met vezels (70% van de droge stof). Die tweede stroom gaat nu nog naar biovergistingsinstallaties. Het project Pulp Vision focuste op de verwaarding van die pulpfractie tot een hoogwaardig eindproduct dat ingezet kan worden voor de verrijking van levensmiddelen met voedingsvezels. Deze oplosbare en onoplosbare voedingsvezels kunnen dienen ter bevordering van de gezondheid.
In dit project deden de hogescholen Inholland (penvoerder vanuit de opleiding Food Commerce & Technology) en hogeschool Van Hall Larenstein (onder leiding van Eric de Bruin, lector Biobased proteins) samen met innovatieve ketenpartners onderzoek naar de toepassing van voedingsvezels uit uienpulp in levensmiddelen. Voedingsvezels hebben een positieve werking op de gezondheid maar komen in menig dieet te weinig voor. Met dit onderzoek hebben nieuwe toepassingen van vezels hun weg naar de markt gevonden en is de waarde van de pulp gestegen, waardoor ondernemers een extra inkomstenbron hebben. Gezonde vezels worden zo beter benut. Het project droeg tevens bij aan de circulaire economie.
Binnen de opleiding Food Commerce & Technology in Delft en Amsterdam is veel expertise op het gebied van sensoriek (hoe smaakt eten), productontwikkeling (wat wil de markt, hoe bedenk je de beste antwoorden) en procestechnologie (hoe maak je het, hoe schaal je het op). Daarnaast moet voedsel altijd veilig zijn.
De docent-onderzoekers wilden in samenwerking met studenten van de twee hogescholen en geholpen door experts van de mkb-partners en lectoren, in twee jaar tijd de eerste producten marktrijp maken. De onderzoeksvraag hoe uit vezelrijke pulp van uienresten toepasbare voedingsingrediënten kunnen worden ontwikkeld, werd beantwoord in drie werkpakketten:
Dit project bood volop kansen aan studenten om kennis te maken met praktijkgericht onderzoek. Het past daarmee goed in de visie dat onderzoekend leren bijna hetzelfde is als lerend onderzoeken.
Met netwerkorganisatie FICA (Food Innovation Community Amsterdam, door het Rijk bestempeld als een vorm van verduurzaming van het Centre of Expertise Food) zijn we sinds 2016 bezig ons onderwijs als een kenniswerkplaats vorm te geven. Studenten werken in modules waar projecten met de daadwerkelijke vragen uit de buitenwereld beantwoord moeten worden. Alle tweedejaarsstudenten voeren Bedrijfsopdrachten uit. In het vierde jaar werken studenten aan Green Junior projecten. Dit doen zij samen met mbo-studenten van Clusius College en Wellantcollege, studenten van de Inholland-opleiding Creative Business en de opleidingen die vallen onder Business, Finance & Law. Deze constructie geeft bedrijven het jaarrond de mogelijkheid om studenten zo’n twee dagen per week mooie projecten voor hen te doen. Veel deelprojecten van Pulp Vision hebben we op die manier in ons onderwijs verwerkt.
De samenwerkende bedrijven hebben expertiseterreinen waarin ze (inter)nationaal koploper zijn: uienproductie en verwerking (Gourmet en Wiskerke Onions); bioraffinage van plantaardige reststromen (Biorefinery Solutions), productontwikkeling van bakkerij-ingrediënten (NMK Esbaco en Vamo) en de designs die bij dergelijke concepten komen kijken (Fresh Monkeys). Ze bestrijken daarmee een specifiek deel van een voedselverwerkende en voedingsindustriële keten die begint met primaire productie en eindigt met toepassing en vermarkting van grondstoffen in met name de bakkerijbranche. FICA speelt een verbindende rol.
We verwachtten allerlei nieuwe producten en toepassingen van de te winnen en op te zuiveren vezels die als bakkerij-ingrediënt hun weg kunnen gaan vinden. Dat was heel concreet het tastbare eindproduct, maar dat was niet het enige. In de aanloop naar dergelijke zichtbare, voelbare en proefbare voedingsproducten vonden allerlei innovatieve verbeteringen van processen plaats die we met het consortium konden uitnutten. Wat voor de een standaard routine is, kan voor de ander een eye-opener zijn. Daar zijn we bij aanvang van het project al achter gekomen door hele eenvoudige voorbewerkingen van partner A te koppelen aan de verwerking bij partner B.
De resultaten werden zowel binnen als buiten (FICA, Greenport Noord-Holland Noord, NH Food) de hogescholen uitgedragen. Het doel van FICA is het uitwisselen van kennis en kunde. Dit gebeurt volop op de FICA-events, die ook te bezoeken zijn door andere belangstellenden. Ook de onderzoeksgemeenschap in bredere zin (landelijk) werd met regelmaat bediend met informatie over wat het project voor het onderwijs betekent en wat voor resultaten daarmee kunnen worden bereikt. Dit gebeurde op de reguliere gelegenheden, zoals de DAS-conferentie van het Domein Applied Science en bijeenkomsten van andere lectorenplatforms zoals SIA Voedsel en Gezondheid. De deelnemende bedrijven werden daarbij altijd als eerste geconsulteerd.
